Enigszins verbaasd kijken twee toeristen bij fietsknooppunt 60 naar het robuuste kerkgebouw iets verderop. „Waarom staat er hier in het buitengebied tussen Garderen en Uddel zomaar een kerk?” zie je hen denken.

Het antwoord komt van Sjaak van Wijngaarden, die jarenlang in het gebouw gekerkt heeft. Hij schreef –samen met anderen– over de honderdjarige geschiedenis van de gereformeerde gemeente in Nederland te De Beek-Uddel een herdenkingsboek. De eerste exemplaren zijn gisteravond uitgereikt tijdens een herdenkingsdienst (zie kader).

„In november 1910 stelde landbouwer Willem Davelaar uit De Beek een schaapskooi ter beschikking aan gezelschapsmensen uit Garderen, Speuld, Uddel en Elspeet”, zo vertelt Van Wijngaarden in de consistorie van het kerkgebouw. „Ds. A. Janse uit Barneveld ging hier maandelijks in een doordeweekse dienst voor. Op zondag lazen de mensen thuis een preek.” Ouderling J. D. A. Dorresteijn vult aan: „In de hervormde gemeenten van Elspeet en Garderen werd de Schriftuurlijk-bevindelijke prediking gemist.”

Vanaf het voorjaar van 1914 kwamen de „bedroefden om der bijeenkomst wil” ook op zondag bij elkaar in schaapskooi Het Schot tussen Garderen en Uddel. Zij werden spottend schotvoegels of schotvinken genoemd. Op 2 augustus 1915 is de gemeente door ds. Janse geïnstitueerd. Ouderlingen waren Gerrit Huisman en Nuij van den Broek, diaken werd Evert Schuiteman.

Eenvoudiger kerkgebouw was er bijna niet te vinden. „In Uddel zitten de schaapjes met de voeten in het zand”, zei ds. H. Roelofsen over de schaapskooikerk. In geestelijk opzicht was de gemeente niet arm. „Er was een rijk geestelijk leven met vele leesbare brieven”, vertelt diaken H. P. W. Klaassen.

Toen de grond tegenover de schaapskooi te koop kwam, kocht de gemeente een gedeelte. De Haagse grootgrondbezitter A. Dijkgraaf kocht de rest. Toen diens vrouw jong overleed, wilde Dijkgraaf haar in De Beek begraven. Dat mocht alleen als er een kerk in de buurt stond. Velen denken dat er daarom in 1922 toestemming kwam voor een stenen kerkgebouw, maar dat klopt volgens Van Wijngaarden niet. „De gemeente Ermelo, waar De Beek onder valt, had al eerder toestemming gegeven.” Diaken Klaassen: „Ermelo is ons altijd erg ter wille geweest.”

Nog steeds is er op de parkeerplaats van de kerk een bosje met daarin de resten van de grafkelder. De lichamen van Dijkgraaf en zijn vrouw zijn in 1990 in Ermelo herbegraven.

De gemeente groeide, het kerkgebouw groeide mee. In 1947 een galerij, in 1952 een zijvleugel, in 1974 nog een zijvleugel, in 1987 verrees er een bijna geheel nieuwe kerk met 800 zitplaatsen. In 1997 volgde nog een uitbreiding.

Sinds 1952 bracht de gemeente met enige regelmaat een beroep uit. In 2002 kreeg ze 87 jaar na de instituering een eigen predikant: kandidaat A. van Voorden nam het beroep aan. Hij deed intrede vanuit 1 Korinthe 1:23 en 24: „Doch wij prediken Christus, den Gekruisigde, den Joden wel een ergernis, en den Grieken een dwaasheid; maar hun die geroepen zijn, beiden Joden en Grieken, prediken wij Christus, de Kracht Gods, en de Wijsheid Gods.”

Dorresteijn: „Dat is waar het ware leven in ligt: alleen in Christus. Die prediking –met Christus in het middelpunt– mag hier al honderd jaar klinken. Ds. Janse en ds. Fraanje brachten die prediking ook. Hun preken worden hier nog steeds gelezen.” Klaassen: „We mogen zeggen dat de Heere nog steeds werkt in deze gemeente. Ook onder de leesdiensten.”

„Niet verteerd in het vuur van verdrukking”

”Het wonderlijke gezicht van de brandende braambos als een voorbeeld van de Kerk des Heere”. Dat was het thema dat consulent ds. A. van Voorden gisteravond centraal stelde in een speciale herdenkingsdienst. De predikant van Opheusden verklaarde uit Exodus 3:2b waarom de gemeente er nog mag zijn, „ondanks de vele stormen die er in honderd jaar over de gemeente zijn gegaan. Ondanks het vuur van verdrukking is dit braambos –deze gemeente– nog niet verteerd. Er is in 2015 nog een overblijfsel van de Kerk des Heeren en er moeten er nog worden toegebracht.”

Na de predikatie volgden er toespraken van ds. J. Roos 
–die in de gemeente is opgegroeid en er ambtsdrager is geweest– en burgemeester A. Baars van Ermelo. Ouderling J. D. A. Dorresteijn sprak een dankwoord.

Zie ook:

Verslag afscheidsdienst ds. A. van Voorden van de gemeente De Beek–Uddel op woensdag 23 juni 2010 (De Wachter Sions, 15-07-2010)

Kort verslag van de herdenkingsdienst van het 75-jarig bestaan van de gemeente De Beek-Uddel op 30 oktober 1990 (De Wachter Sions, 22-11-1990)

Verslag van de ingebruikname van de vernieuwde kerk De Beek-Uddel (De Wachter Sions, 24-09-1987)