Berlijn, „die hoop puin bij Potsdam” (fotoserie)
BERLIJN. De Britse officier Cecil F. S. Newman meldde zich na de Tweede Wereldoorlog als vrijwilliger aan voor de wederopbouw van Berlijn. En dat terwijl zijn geboortestad Belfast in 1941 door de Duitse luchtmacht zwaar was beschadigd. „Voor de oorlog had ik als padvinder Duitsers meegemaakt die geen nazi waren.”
De geallieerden konden Newman, die van beroep ingenieur was, goed gebruiken. De stad moest weer worden opgebouwd. Vanaf 1943 was de vroegere rijkshoofdstad 310 keer door de Britten en de Amerikanen gebombardeerd. En ook de slag om Berlijn van eind april 1945 had zijn sporen achtergelaten. De Duitse schrijver Bertolt Brecht noemde Berlijn niet voor niets „die hoop puin bij Potsdam.”
Newman moest als ingenieur nagaan welke gebouwen nog gerestaureerd konden worden en welke moesten worden opgeblazen. Alleen al in de Britse sector van de stad waar hij werd ingezet, waren ruim 10.000 gebouwen rijp voor de sloop.
Toen Newman in juli 1945 in de Duitse hoofdstad arriveerde, had hij zijn fototoestel in zijn koffer. Hij zou tot de zomer van 1947 in Berlijn verblijven. In die twee jaar maakte hij 1400 foto’s. Alles wat hij zag fotografeerde Newman: bruggen en gebouwen. Maar hij maakte ook opnamen van mannen, vrouwen en kinderen die tussen het puin leefden.
Newman heeft na 1947 Berlijn nooit meer bezocht. Toen hij in 1984 op 70-jarige leeftijd overleed, liet hij de foto’s na aan zijn dochter Pat. Zij overhandigde ze in 2011 persoonlijk aan het Stadtmuseum in Berlijn. Bij die gelegenheid zei ze: „Ik wilde ze thuisbrengen.”
”Berlin 1945/46. Fotografien von Cecil F. S. Newman”; uitg. Stichting Stadtmuseum Berlin, 2015; ISBN 9783894799489; 128 blz.; € 16,95 euro. In het Märkisches Museum in Berlijn is tot 25 oktober een tentoonstelling met de foto’s te zien.