Köhler (61) verraste het IMF met het nieuws over zijn kandidatuur voor het Duitse presidentschap. Algemeen werd aangenomen dat de Duitser, die in 2000 aantrad, een tweede ambtstermijn zou aanvaarden. De nummer twee van het IMF, de Amerikaanse Anne Krueger, neemt de functie van directeur nu waar. Krueger was in het verleden onder meer hoogleraar aan de Amerikaanse Stanford University.

De verkiezing van de president van Duitsland is in mei, bijna een jaar voordat Köhlers ambtstermijn bij het IMF zou aflopen. De president wordt niet door het volk gekozen, maar door een speciale groep afgevaardigden, de Bundesversammlung (bondsvergadering). Daarin hebben de conservatieven de meerderheid. Omdat de christen-democratische zusterpartijen CDU en CSU en de liberale FDP het eens zijn over de kandidatuur van Köhler, is hij vrijwel zeker van zijn nieuwe baan. Het Duitse presidentschap is een ceremoniële functie, die momenteel wordt bekleed door Johannes Rau, een sociaal-democraat.

Bij het IMF sloeg het nieuws over de kandidatuur van Köhler in als een bom. De Duitse bewindvoerder Karlheinz Bischofberger verklaarde dat veel medewerkers tot woensdag van niets wisten. Bischofbergers Nederlandse collega, Jeroen Kremers, wilde geen commentaar geven. Het IMF telt 24 bewindvoerders, die samen het dagelijks bestuur vormen van de organisatie, die in Washington is gevestigd.

Een woordvoerder van het IMF-kantoor in Parijs zei ook verbaasd te zijn over Köhlers kandidatuur. Over de vraag wie de Duitser te zijner tijd zou moeten opvolgen was tot nu toe nauwelijks nagedacht, zei hij. Wie hem bij het IMF gaat opvolgen is nog een open vraag.

Enkele namen circuleren wel, zoals die van de Fransman Jean Lemierre, de huidige president van de Oost-Europabank. Lemierre wilde gisteren niet reageren. Het Britse dagblad The Guardian meldde vrijdag op gezag van bronnen binnen het IMF dat ook de Britse minister Gordon Brown (53) van Financiën een van de kandidaten is om Köhler op te volgen. Een andere mogelijke gegadigde is de Brit Andrew Crockett, oud-topman bij de Bank voor Internationale Betalingen (BIB), een overkoepelende organisatie van centrale banken. Crockett werkte in het verleden ook al bij het IMF. Hij werd al eerder genoemd als mogelijke kandidaat voor de topfunctie. Dat was in 1999, toen het IMF een opvolger zocht voor de Fransman Michel Camdessus. Uiteindelijk werd Köhler dat.

Traditioneel is het een Europeaan die het IMF leidt. Dat is in 1945 afgesproken bij de oprichting van het fonds en de Wereldbank. Bij de laatste staat altijd een Amerikaan aan het roer. Nu is dat James Wolfensohn. Het IMF heeft de afgelopen jaren een belangrijke rol gespeeld bij de aanpak van financiële crises in onder meer Rusland, Azië, Latijns-Amerika en Turkije. Bij de organisatie zijn 184 landen aangesloten.

De voordracht van Köhler als presidentskandidaat kwam pas na urenlang onderhandelen in de nacht van woensdag op donderdag. De christen-democraten van de CDU en CSU schoven eerder Wolfgang Schäuble naar voren als de opvolger van de sociaal-democraat Rau.

De liberale FDP wees de conservatieve Schäuble echter af. Dus moesten de christen-democraten met iemand komen voor wie de liberalen wel bereid blijken de meerderheid in de bondsvergadering te verschaffen.