Nieuwe pabostudenten moeten al een aantal jaren een reken- en een taaltoets afleggen. Daar zijn dit cursusjaar toelatingstesten voor aardrijkskunde, geschiedenis en ”natuur en techniek” bijgekomen.

Glashelder dat die er –volgens cijfers waar de Algemene Onderwijsbond (AOb) maandag mee kwam– de oorzaak van zijn dat het aantal eerstejaars met bijna een derde daalt, zegt drs. E. J. A. van Velsen, directeur van de Academie Educatie van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). „Deze drie toetsen zijn twee jaar te vroeg ingevoerd. Daardoor hebben twee lichtingen havoleerlingen er geen rekening mee kunnen houden bij de keuze van hun profiel. De oplossing zou zijn dat minister Bussemaker de toetsen volgend jaar minder gewicht geeft. Laat de toets dan alleen indicatief zijn: de kennis van studenten wordt gemeten, zodat ze weten of ze een achterstand hebben, maar op hun toelating tot de pabo heeft het geen invloed. Het jaar daarna kan de toets weer doorslaggevend voor toelating worden.”

De tweede tegemoetkoming die Van Velsen van de overheid vraagt, is financieel. „De Vereniging van Hogescholen heeft afgesproken de komende vijf jaar het aantal opleidingen te verminderen door meer samen te werken. De overheid heeft daarvoor financiële compensatie gesuggereerd, zodat er voldoende tijd is om doordachte plannen te maken en uit te voeren. Dat bedrag zou omhoog moeten nu het aantal studenten zo achterblijft. Anders komen juist monosectorale pabo’s –hogescholen die alleen uit een lerarenopleiding bestaan– financieel onder druk te staan, terwijl deze kleinere hogescholen volgens de Keuzegids tot de beste lerarenopleidingen behoren.”

Overhaast

Het aantal daadwerkelijke inschrijvingen is nog onbekend, want studenten kunnen zich bij meerdere opleidingen aanmelden, maar alles wijst op een drastische daling. Ook SGP-Kamerlid Bisschop wijst de „overhaaste” invoering van extra toetsen aan als waarschijnlijke oorzaak. „Hiervoor is drie jaar voorbereidingstijd nodig, want leerlingen moeten bij de profielkeuze in het derde jaar weten wat de eisen van de vervolgopleiding zijn. Plompverloren wat extra toetsjes invoeren werkt verkeerd.”

Bisschop vroeg daarvoor eerder aandacht in de Kamer. „Als dit het definitieve beeld blijkt te zijn, stellen we dit opnieuw aan de orde. Het is verstandig de regeling nog eens tegen het licht te houden om te voorkomen dat weer een lerarentekort ontstaat. Daarbij komt dat de uitstroom van leraren naar andere beroepen nog steeds zorgwekkend is.”

Van Velsen verwacht de grootste problemen in de Randstad. „Daar worden de meeste kinderen geboren, maar is ook het hoogste percentage leraren dat de pensioengerechtigde leeftijd nadert.”

De Commissie Kennisbasis Pabo stelde begin 2012 dat pabo’s hun studenten strenger moeten selecteren, zodat het niveau van de opleiding stijgt. „De nieuwe toelatingstoetsen voor de pabo hebben een slachting aangericht”, vindt de AOb echter. Bij sommige opleidingen halveert het aantal aanmeldingen zelfs.

Driestar Hogeschool in Gouda kreeg voor het eerste jaar van de voltijdsopleiding 194 aanmeldingen binnen en voor de deeltijdpabo 29. Een daling van 20 procent ten opzichte van de vorige lichting.

De Christelijke Hogeschool Ede zag het aantal nieuwe studenten voor de voltijdsopleiding dalen van 177 naar 127, bij deeltijd van 29 naar 16. Het aantal duale studenten steeg van 1 naar 18 doordat de CHE met een nieuwe variant, de praktijkpabo, start: een deel van de studenten hoeft niet meer naar Ede, maar mag zijn opleiding in de regio Rotterdam doen. Het totale aantal eerstejaars zakt van 207 naar 161, ofwel 21 procent.

Viaa in Zwolle, de voormalige Gereformeerde Hogeschool, noteerde 99 nieuwelingen voor de voltijdspabo en 15 voor de deeltijdvariant. Vorig jaar op hetzelfde tijdstip waren dat er 154 en 24. Het betreft een daling van 36 procent.

Het ministerie zegt de daling verwacht te hebben. „Door de strengere toelating is de kans op een succesvolle studie groter geworden. We verwachten dat er minder studenten uitvallen.”