In de tussentijd wil de bewindsman regelen dat de netwerken uiteindelijk volledig in overheidshanden blijven.

Grootverbruikers zijn al sinds begin 1999 vrij hun eigen stroomleverancier te kiezen. De middelgrote bedrijven volgden in 2002. Kleinverbruikers zoals kleine bedrijven en huishoudens zouden diezelfde vrijheid per 1 januari van dit jaar krijgen. Omdat er zich op de energiemarkt echter allerlei administratieve problemen voordeden, werd dat door minister Brinkhorst met een halfjaar uitgesteld.

Woensdag maakte Brinkhorst bekend dat de elektriciteitsbedrijven hun administratie inmiddels voldoende op orde hebben, zodat de marktopening per 1 juli door kan gaan. Nog deze maand bekijkt een onderzoeksbureau of de facturering voor de grote en de middelgrote bedrijven, voor wie de markt allang geliberaliseerd is, op orde is. De minister reageert daarmee op een stroom aan klachten over onjuiste rekeningen.

Provincies en gemeenten zullen niet meteen na de liberalisering hun de aandelen mogen verkopen die ze hebben in energiebedrijven als Nuon en Essent. Zij voelen daar veel voor, omdat ze toch nauwelijks invloed kunnen uitoefenen en aan verkoop veel geld overhouden. Brinkhorst vindt echter dat met de privatisering moet worden gewacht. Eerder deze week kregen de energiebedrijven tijdens een bijeenkomst op het ministerie van een topambtenaar te horen dat de privatisering zelfs niet voor 2009 zal plaatsvinden.

Woensdag zei Brinkhorst dat hij over de privatisering nog geen definitieve beslissing heeft genomen. Hij wil nog deze maand een brief aan de Tweede Kamer sturen over de toekomst van de elektriciteitsvoorziening. Volgens ingewijden lanceert hij daarin het voorstel om de netwerken af te splitsen van de energiebedrijven en ze definitief onder te brengen bij het staatsbedrijf Tennet. Langs die weg houdt de overheid ook de privatisering van het netwerk in eigen hand.

De PvdA heeft daarvoor altijd geijverd en toont zich verheugd over dit voornemen van minister Brinkhorst. Toch houdt de partij bezwaren tegen openstelling van de markt voor kleinverbruikers per 1 juli aanstaande. Kamerlid Crone vindt dat eerst uit onafhankelijk onderzoek moet blijken of de energiebedrijven over de volle breedte klaar zijn voor de nieuwe stap.

De grootste oppositiepartij staat daarin niet alleen. Ook de grootste coalitiepartij, het CDA, vindt dat Brinkhorst te optimistisch is en daarom te hard van stapel loopt. Behalve de facturering voor grootverbruikers moeten ook de rekeningen voor kleinverbruikers worden onderzocht. Ook veel consumenten klagen over onjuiste aanslagen, aldus CDA en PvdA, die samen een kamermeerderheid hebben.

Minister Brinkhorst verwijst op zijn beurt naar een commissie onder leiding van oud-staatssecretaris Van Rooy, die mede op aandringen van de Consumentenbond werd ingesteld, en die tot de conclusie kwam dat de liberalisering per 1 juli verantwoord is. Hij verwijst ook naar rapportages van het Platform Versnelling Energieliberalisering, alsmede naar gesprekken die hij zelf gevoerd heeft met elektriciteitsbedrijven. Volgens de minister is er heel wat verbeterd in de administratie en de uitwisseling van gegevens tussen de elektriciteitsbedrijven. Ze zijn volgens hem al meer klantgericht geworden en verwacht mag worden dat dit nog beter wordt als ontevreden consumenten per 1 juli kunnen opstappen.

De Dienst Toezicht Energie (DTe) begint op 1 april met een registratiesysteem van klachten over energiebedrijven. Op internet wordt per energiebedrijf aangegeven hoeveel klachten er zijn ontvangen. Kleinverbruikers kunnen die informatie betrekken bij hun keuze van een energieleverancier.