Sinds een week of zes is ds. Van den Berg (65) actief voor uitgeverij Groen, onderdeel van Jongbloed in Heerenveen. Hij werkte daar eerder, voordat hij in 1998 predikant werd. Toen werd hij bij Groen opgevolgd door Dirk Aangeenbrug. Nu zijn de rollen omgedraaid. Van den Berg vervangt Aangeenbrug, omdat deze vanwege een ernstige ziekte is gestopt met werken.

„Wonderlijk, deze gang van zaken”, reageert ds. Van den Berg. „Dirk en ik hebben een diepe band. Zowel geestelijk als wat humor betreft. We zijn een soort broers. Toen we allebei bij Groen werkten, waren er relaties die zeiden: Jullie mogen wel komen, maar liever niet samen, want we begrijpen niet altijd wat jullie tegen elkaar zeggen. Door de jaren heen ben ik Dirk tips blijven geven als ik een interessant idee had. Er zitten boeken in het Groenfonds die op deze manier tot stand zijn gekomen.

Toen Dirk afscheid nam, was ik inmiddels met emeritaat. Ik heb toen gezegd: Ik loop met m’n ziel onder de arm, zullen we samen één dag in de week iets ondernemen? Dat doen we. We gaan wandelen, of naar Urk, of Makkum. Dan gebeuren er soms ontroerende dingen. We zaten op een terras en raakten aan de praat met een vrouw die een hersenbloeding had gehad. Dirk vertelde dat hij ondanks zijn ziekte niet opstandig was. En hij vertelde over zijn uitzicht op de eeuwige toekomst. De vrouw was helemaal ontdaan.”

U was zeventien jaar predikant. Hoe kijkt u daarop terug?

„Met grote dankbaarheid. Het predikantschap was de vervulling van een levenswens. Het is altijd mijn gebed geweest dat ik de gemeente niet in verwarring zou brengen; dat een gemeente niet door mij afgebroken in plaats van gebouwd zou worden.

Ik ben lid van de Gereformeerde Bond, maar denk niet in vaste patronen. Ik ben vaak verwonderd over het werk van God in de breedte van de kerk. Ik ga overal preken waar ik gevraagd word en heb altijd een grote betrokkenheid op de volkskerk gehad. Soms was ik wat te behoudend voor de gemeente, soms niet, maar ik heb het nooit als storend ervaren. Ik ben mensen altijd open tegemoet getreden.

Vroeger werden de gemeenten die ik diende vagebondsgemeenten genoemd, omdat ze een gezang lieten zingen. Nu kom ik in degelijke Bondsgemeenten waar ze inmiddels veel verder zijn in de liturgie. Ik preek nog elke zondag. Meestal ga ik naar noordelijke gemeenten, boven Zwolle. Daar voel ik mij thuis. De verschillen zijn daar minder belangrijk.”

Wat dreef u om terug te gaan naar uitgeverij Groen?

„Toen ik met emeritaat ging, zeiden mensen: Nu kun je lekker gaan genieten van het leven. Dat vind ik een beetje vreemd. Het doet denken aan het zwitserlevengevoel. Ik heb veel gebeden of God mij opnieuw nuttig wilde laten zijn in Zijn Koninkrijk. Eerst pakte ik kleine dingetjes op. Toen kwam er een soort inzinking, een crisis bijna. Hoe moet ik verder? Moet ik ergens bijstand in het pastoraat gaan verlenen? Maar er zijn 25 kandidaten beroepbaar. En er zijn meer emeritus predikanten dan dienstdoende. Dus dat vond ik niet op mijn weg liggen. Toen kwam de mogelijkheid om bij Groen te gaan werken. Het was een gebedsverhoring. Ik beleef dit werk als het dienstbaar zijn aan de christelijke kring, net als het predikantschap. Ik zou niet bij de ANWB reisboeken willen uitgeven.”

Wat wordt uw eerste productie?

„Een boek van dr. J. I. Packer: ”Met vreugde ouder worden”. Het heeft me persoonlijk geraakt. De dienst in Gods Koninkrijk houdt nooit op, ook niet als je met pensioen gaat. Het boek wordt vertaald en komt rond de jaarwisseling uit.”

Wat is op dit moment een trend in de boekenwereld?

„Er is veel behoefte aan boeken met uitleg van de Bijbel, om het Woord van God zo duidelijk mogelijk weer te geven. Er verschijnen ook veel nieuwe vertalingen, als wapen tegen de secularisatie. Maar wat is het effect? Zijn mensen meer in de Bijbel gaan lezen? Ik vind dat een interessante vraag.”

Welke doelgroep gaat u bedienen?

„Zoals Groen altijd heeft gedaan: de gereformeerde gezindte. Uitgeverijen zoals De Banier en Den Hertog zitten in het midden en rechts van die gezindte, Groen in het midden en links. Maar er is overlap. Het karakteristieke van Groen is dat verreweg de meeste boeken zijn gelieerd aan de Herziene Statenvertaling. We zullen in het Groenfonds geen boeken uitgeven met een sterk evangelische inhoud. Wel van de puriteinen en ook van predikanten uit de Gereformeerde Gemeenten. We zijn redelijk onafhankelijk.

De Banier is gelieerd aan het behoudende deel van de reformatorische achterban en zal geen controversieel theologisch boek uitgeven. Groen doet dat wel. Niet om te provoceren, maar omdat dat profetische geluid ook gehoord mag worden. Overigens zijn de scherpe kantjes er wel een beetje af. In deze krant kan ook meer dan twintig jaar geleden. Groen heeft in het verleden meer kleur en fleur in boeken gebracht. Andere uitgeverijen zijn ons daarin nagevolgd.”

Welke publicaties staan er nog meer op uw lijstje?

„Dat houd ik voor mezelf, maar er komt in ieder geval een aardig boekje uit over slapen. Met Bijbelse gegevens, maar ook praktische tips. Waarom heeft meer dan de helft van de mensen last van slapeloosheid? Het is een boekje van een Schotse uitgever. Ik heb het in onderzoek gegeven of het ook medisch allemaal klopt. Door de ziekte van Dirk Aangeenbrug heeft Groen de laatste tijd op een laag pitje gestaan. Mijn ongeduld om dat te veranderen is groot. Een beetje dynamiek is mij eigen.”

U krijgt ook de HSV-Bijbeluitgaven van Jongbloed onder uw hoede. Wat kunnen we verwachten aan nieuwe activiteiten?

„Er wordt gewerkt aan een Bijbel met uitleg bij specifieke thema’s voor mannen en vrouwen. Zulke uitgaven zijn in het buitenland al populair. Verder is de HSV-Studiebijbel net klaar. En we gaan nog meer doen voor gezinnen, maar daar zeg ik nog niets over.”

Hoe vindt u de Bijbel met uitleg van De Banier?

„Ik heb ’m direct gekocht. Een mooi product, goed opgezet. Ik ben dankbaar dat deze uitgave in zo’n diverse achterban tot stand kon komen. Hoewel ik ook heb gelezen dat er predikanten zijn die ”Wee u!” roepen. Ik vind de Bijbel met uitleg wel een zwaar product. Letterlijk: om mee te nemen naar de kerk. En al die plaatjes erin kunnen gaan afleiden tijdens de preek. Maar alle respect voor deze uitgave. De doelstelling is dezelfde als bij de HSV: proberen te voorkomen dat jongeren naar een moderne vertaling grijpen of helemaal niet meer in de Bijbel lezen.”

Hoe lang blijft u bij Groen?

„Hooguit een paar jaar. Het is de bedoeling dat ik over enige tijd iemand ga inwerken die mij kan opvolgen.”

Uw week zit weer helemaal vol?

„Het werk bij Groen is ongeveer een halve week. Daarnaast heb ik mijn preekvoorbereiding voor zondags. Maar ik hoef geen lange dagen meer te maken en ik ben de avonden vrij. Het kan Gods bedoeling niet zijn om stil te gaan zitten als je nog genoeg restcapaciteit hebt. Alles wat je doet, is goed, als het maar verrijkend is. Dat is een beetje mijn levenshouding.”

Levensloop

Gerrit van den Berg wordt geboren in Zwartsluis. Hij werkt aanvankelijk bij Ahrend, een onderneming voor kantoormeubels. In 1988 gaat hij parttime theologie studeren en combineert dat met een baan bij uitgeverij Groen, eerst in Leiden, later in Heerenveen. Onder zijn leiding verschijnen er succesvolle boekenseries over opvoeding en pastorale thema’s en dagboeken.

Van den Berg doet tien jaar over zijn theologiestudie. „Vooral de oude talen vond ik lastig. Ik zat ’s morgens om zes uur Latijn, Grieks en Hebreeuws te studeren.” In 1998 wordt hij predikant. Hij dient achtereenvolgens de gemeenten van Asperen, Heerde en Klaaswaal. In 2014 gaat hij met emeritaat.

Sinds eind mei is Van den Berg opnieuw als uitgever in dienst bij Groen. „Boeken zijn van kinds af aan mijn leven geweest.” Hij woont met zijn vrouw in IJsselmuiden. Het echtpaar heeft 8 kinderen en 28 kleinkinderen.