Een ‘IS-vrije zone’ zal volgens een Amerikaanse functionaris de veiligheid en stabiliteit in het grensgebied van Turkije en Syrië vergroten. De instelling van een no-flyzone wordt echter niet voorzien. De Amerikaanse zegsman bedong anonimiteit, omdat hij niet bevoegd is om zich in het openbaar over de beraadslagingen met Turkije uit te laten.

De VS verzetten zich al langer tegen verzoeken van Turkije en anderen om een no-flyzone, die luchtaanvallen door Syrische regeringsstrijdkrachten moet verhinderen.

Turkije heeft zijn tactiek tegenover IS in de laatste week drastisch gewijzigd. Turkse gevechtsvliegtuigen bombarderen stellingen van extremisten in Syrië en Turkije heeft de VS toestemming gegeven om vanaf de strategisch gelegen vliegbasis Incirlik hun eigen aanvallen uit te voeren. Maar Turkije heeft behalve IS ook Koerdische strijders onder vuur genomen die vechten tegen de extremisten in Syrië en Irak. De Syrische Koerden zijn de effectiefste strijders tegen IS gebleken en ze worden ondersteund door luchtaanvallen onder leiding van de VS, maar Turkije vreest dat hun successen Turkse Koerden zullen aanmoedigen de strijd tegen Ankara weer op te nemen.

Het is nog onduidelijk hoe de IS-vrije zone gestalte moet krijgen langs de Turks-Syrische grens, waarvan het grootste deel nu wordt beheerst door de Koerden. De voornaamste Koerdische strijdmacht in Syrië is verbonden met de Koerdische Arbeiderspartij PKK, die lang tegen de Turkse strijdkrachten heeft gevochten en bases heeft in afgelegen delen van het noorden van Irak.

Minister van buitenlandse zaken Mevlüt Cavusoglu onderstreepte maandag nog eens dat Ankara IS en de PKK als even grote bedreigingen ziet. „Er is geen verschil tussen de PKK en Daesh” zei Cavusoglu, die de Arabische afkorting voor IS gebruikte. „Je kunt niet zeggen dat de PKK beter is omdat die IS bestrijdt.” De PKK zou enkel een machtsstrijd met IS uitvechten, een strijd ‘voor vrede noch veiligheid’.

De Turkse premier Ahmet Davutoglu zei in een maandag afgedrukt interview dat Turkije en de VS geen grondtroepen Syrië in willen sturen, maar het werk door het Vrije Syrische Leger willen laten opknappen. Die gematigde rebellen lijken echter in de verste verte niet in staat die taak te volbrengen.

Volgens een bron bij de Turkse regering overleggen Washington en Ankara over ‘de vestiging van een feitelijke veiligheidszone’, waarnaar de Syrische vluchtelingen die naar Turkije zijn uitgeweken kunnen terugkeren. De ingewijde, die bedong dat zijn naam hier ongenoemd blijft, zei dat Turkije bereid is alle steun te leveren die voor de zone nodig is, ‘luchtsteun’ inbegrepen.

Turkije heeft voor dinsdag spoedoverleg met zijn NAVO-bondgenoten aangevraagd om de luchtaanvallen en de bedreigingen van zijn veiligheid te bespreken. De NAVO heeft daarin toegestemd. Premier Davutoglu liet maandag weten dat Turkije en de VS niet voornemens zijn grondtroepen naar Syrië te sturen, maar luchtsteun willen bieden aan gematigde rebellen in Syrië.