De 26-jarige Italiaanse Chiaro Frisco kreeg op 14 juli de schrik van haar leven. Ze was naar Rome gereisd om haar zus te bezoeken en besloot ’s middags naar het Colosseum te gaan. Hier werd ze echter plotseling gegrepen door een man die haar dwong te knielen terwijl hij een groot mes onder haar keel hield. De man schreeuwde „allahoe akbar” en zei dat „God hem gezonden had.” Honderden toeschouwers keken verbijsterd toe en verklaarden later dat het schouwspel deed denken aan een executie van Islamitische Staat (IS).

De wereld reageerde aanvankelijk met ongeloof toen Abu Bakr al-Baghdadi in juni 2014 een kalifaat uitriep in Syrië en Irak, maar is zich een jaar na dato bewust geworden van de wereldwijde dreiging die er van dit kalifaat uitgaat. Gevaarlijker is echter het ‘cyberkalifaat’ van IS. Dat wordt door sommigen omschreven als een schaduwkalifaat dat opereert in de virtuele wereld van internet en de sociale media. Overal ter wereld dringt dit ongrijpbare cyberkalifaat door in steden en dorpen, waar in miljoenen huiskamers de propaganda van IS ontvangen wordt. Het territoriale kalifaat van IS in het Midden-Oosten kun je bombarderen, maar niemand lijkt te weten hoe je dit schaduwkalifaat effectief kunt bestrijden.

Al-Qaida werd beroemd door zijn spectaculaire aanvallen in 2001 in New York, die de organisatie waarschijnlijk 500.000 dollar hebben gekost. Via zijn cyberkalifaat propageert IS echter een andere vorm van terrorisme. Individuen worden ertoe aangespoord om met minimale middelen aanslagen te plegen die een maximaal effect hebben.

Seifeddine Rezgui, die op 26 juni in het Tunesische Sousse tientallen toeristen doodde, had slechts een kalasjnikov, maar de effecten waren maximaal. Duizenden toeristen verlieten in paniek de stad Sousse en de voor Tunesië zo belangrijke toeristenindustrie stortte totaal in. Veel Tunesische jongeren die in deze sector werkzaam waren, verloren hun baan en sloten zich aan bij het miljoenenlegioen van werkelozen, waaronder IS vervolgens ijverig rekruteert.

De Amerikaanse FBI waarschuwde vorige maand dat terroristen in het Westen steeds vaker „simpele en gemakkelijk verkrijgbare wapens zullen gebruiken.” Dat kan een auto zijn, zoals in het geval van de Bosnische Alen Rizvanovic, die op 22 juni in het Oostenrijkse Graz op het winkelend publiek inreed. Het kan ook eenvoudigweg een mes zijn, zoals Chiaro Frisco in Rome overkwam.

Het maakt deel uit van de psychologische oorlogvoering, die door IS als buitengewoon succesvol wordt beschouwd. Het kalifaat in Syrië is ver weg, maar als gevolg van deze door individuen uitgevoerde terreurdaden is IS erin geslaagd de geesten en hoofden van miljoenen bezorgde westerlingen te infiltreren.

IS beoogt vooral Europeanen het gevoel te geven dat de dreiging overal aanwezig is en dat hij op ieder moment kan toeslaan. Het kan gebeuren tijdens een dagje winkelen in Graz of bij een bezoek aan een toeristische attractie zoals het Colosseum.

Terreurexperts zijn van mening dat er nog veel meer van dit soort aanslagen in Europa zullen volgen. Daarmee wil IS paniek zaaien onder de bevolking. Autoriteiten zullen gedwongen worden hierop te reageren in de vorm van steeds scherpere veiligheidsmaatregelen en voor-
al de Europese moslimpopulatie zal hiervan het slachtoffer worden.

Vooral dit laatste punt pakt gunstig uit in de langetermijnstrategie van IS. Dat blijkt uit verschillende boekwerken die IS speciaal heeft uitgebracht voor de in het Westen levende moslims. In de ”Moedjahediengids 2014” en ”De zwarte vlaggen uit Rome” worden deze moslims ervoor gewaarschuwd dat de Europese samenlevingen waarin ze leven steeds vijandiger zullen worden voor islamieten. In de Arabische wereld presenteert IS zichzelf 
als de ultieme beschermer van 
de onderdrukte soennieten. En nu wil IS dit concept ook in Europa implementeren.

IS probeert bij Europese moslims een zelfbeeld te creëren waarin zij zich steeds meer gaan beschouwen als een onderdrukte minderheid. IS is hun reddingsboei en de weg van de bevrijding loopt via de jihad tegen de vijandelijke staten waarin ze leven. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel van nog meer aanslagen, nog meer onderling wantrouwen en veiligheidsmaatregelen. En dus nog meer ‘onderdrukking’.

In de Arabische wereld stookt IS overal het sektarische conflict tussen soennieten en sjiieten op, om hier vervolgens van te profiteren door de soennieten voor zich te winnen. IS heeft dus baat bij de strijd tussen bevolkingsgroepen. Het is te verwachten dat IS in Europa zal proberen de verhoudingen tussen christelijke Europeanen en moslims op scherp te zetten.

Fahad al-Masri, directeur van het Center for Strategy, Military and Security Studies in Syria, zegt dat Islamitische Staat van plan is vanuit Syrië vrouwelijke brigades naar Europa te sturen om aanslagen te plegen op „christelijke plekken die een hoge symbolische waarde vertegenwoordigen.”