Veel objecten staan er niet in de heerlijk koele tentoonstellingsruimte. Maar elk item heeft een interessant verhaal, en dat maakt veel goed. Zo ligt er een schoen van het dure designerlabel Louis Vuitton – het meest gekopieerde merk ter wereld. Deze schoen lag in een container vol identieke exemplaren uit China. Hoe de douane ontdekte dat ze nep waren? Een simpel optelsommetje volstond: Louis Vuitton maakt geen schoenen in China en produceert dit model niet.

Soms is er een sterk staaltje speurwerk van de douane nodig om nep van echt te onderscheiden. Bijvoorbeeld bij een mobiel van de Zwitserse fabrikant GoldVish. Dit met goud, diamanten en leer verfraaide exemplaar moet in werkelijkheid maar liefst 95.000 euro kosten. Maar omdat de mobiel per pakketpost uit China naar Nederland werd vervoerd met opgave van een lage waarde, nam de douane aan dat het om merkvervalsing ging en is de telefoon in beslag genomen.

Soms ook is de smokkelaar zelf niet al te slim bezig geweest. Dat geldt bijvoorbeeld voor een enorme stickerrol van het merk Panasonic, waarmee een miljoen batterijen van slechte kwaliteit voor Panasonicbatterijen had kunnen doorgaan. Ware het niet dat criminelen een spelfout hadden gemaakt op de stickers: wiederauflardbar – heroplaadbaar.

Gevaar

Verrassend genoeg staat er ook wat speelgoed. Wat blijkt? De inname van namaakspeelgoed is het afgelopen jaar verdrievoudigd. „Dat komt door de populariteit van het loomen”, zegt Erna Tieman, communicatiedeskundige van het museum en voormalig douanemedewerker. De rage om armbandjes te maken van kunststofringetjes was zo groot dat de loomdoosjes niet aan te slepen waren. En dus dook de namaakindustrie er bovenop.

Tieman: „Vaak wordt gedacht dat de douane dit onderschept ter bescherming van de merkhouders. Maar dat is maar gedeeltelijk waar. We hebben ook een taak in het beveiligen van de samenleving. Namaakspeelgoed bevat soms te veel cadmium, lood en gevaarlijke verfstoffen. Je wilt niet dat je kind dat binnenkrijgt.”

Gevaar voor de consument schuilt niet alleen in nagemaakt kinderspeelgoed. Tieman loopt naar een vitrine met daarin nepparfum van onder meer Paco Rabanne. „Omdat dit namaakparfum is, weet je als consument niet welke stoffen erin zitten, maar je spuit het wel op je huid.”

Alsof dat nog niet genoeg reden is om je niet in te laten met nepproducten, is het ook de vraag wie je met je aankoop steunt. „Niet Marjan Bakker uit Rotterdam die gezellig op zolder een partijtje Nike-kleding namaakt. Meestal gaat het om witwaspraktijken van criminele organisaties en worden de producten gemaakt onder erbarmelijke omstandigheden, bijvoorbeeld met gebruikmaking van kinderarbeid.”

Waarschuwingssignaal

Toch is het niet zo dat consumenten helemaal geen nepproducten mogen kopen. „Iedereen koopt wel eens namaak. We kunnen niet alles in beslag nemen; dat zou onbegonnen werk zijn. Dus mag je maximaal drie namaakitems meenemen uit het buitenland.” Mits het geen neppistool is. Met een dergelijk item op zak kun je rekenen op fikse boete. „Al was-ie geel met paarse stippen. Want zo’n pistool kun je zwart spuiten en er vervolgens alsnog misbruik van maken.”

Wat namaakproducten betreft, is er nog veel onwetendheid bij toeristen, weet Tieman uit haar tijd dat ze nog als douanier op Schiphol werkte. „Hiermee hopen we een stukje bewustwording te creëren.”

Hoe de argeloze toerist echt van nep kan onderscheiden? Dat is simpel, vindt Tieman. „Let op de verpakking en de prijs. Als de verpakking niet klopt, bijvoorbeeld omdat de merknaam ontbreekt, moet dat je aan het denken zetten. Een ongelooflijk lage prijs is eveneens een waarschuwingssignaal.”