Op basis van onder meer „honderden krantenberichten” schreef de Harderwijkse stadsdichter Theo Bakker het vlot leesbare en fraai geïllustreerde boek ”Vijftig jaar Dolfinarium”. Het nieuwste deel in De Harderwijk Reeks, wordt zaterdagochtend gepresenteerd in de bibliotheek van Harderwijk.

De auteur laat zien hoe het Dolfinarium begon als nevenactiviteit van een rederij. In juli 1965 arriveerden de eerste vier dolfijnen vanuit Florida. Op 
9 juli –deze week een halve eeuw geleden– gingen de deuren open voor het publiek.

In het eerste jaar trok het Dolfinarium meteen 400.000 bezoekers. Drie jaar later was dat aantal ongeveer verdubbeld. Harder­wijk was niet op deze aantallen berekend. Er was bijvoorbeeld te weinig parkeergelegenheid, zodat bezoekers kilometers moesten lopen. Ook het park kon de stroom niet goed aan. „Bezoekers moesten uren wachten om binnen te komen, er ontstonden zelfs vechtpartijen bij de kassa.”

Eerste orka

Bakker laat tal van gebeurtenissen de revue passeren. Zo ging in mei 1968 de koepel open voor het publiek. „De dolfijnen waren in eerste instantie niet zo enthousiast over hun nieuwe behuizing. De dieren moesten erg wennen aan het ronde bassin. (…) ”Dolfijnen staken”, kopten de kranten, om na een aantal dagen te melden dat ze zich toch maar bij de realiteit van het nieuwe onder­komen hadden neergelegd.”

Hoogte- en dieptepunten wisselden elkaar af. In 1968 arriveerde vanuit Vancouver de eerste orka –Tula–, die na een paar maanden dood werd aangetroffen. De doodsoorzaak bleek een embolie te zijn, die het gevolg was van een aangeboren hartafwijking.

Jaren later, in 2011, leidde het vertrek van orka Morgan naar een park op Tenerife tot protest van dierenrechtenactivisten. Het dier was in 2010 ziek aangetroffen in de Waddenzee en daarna naar het Dolfinarium gebracht. Activisten vonden dat de orka weer in zee moest worden uitgezet, maar volgens het Dolfinarium zou het dier daar niet overleven. Uiteindelijk bepaalde de rechter dat het Dolfinarium binnen de wettelijke kaders mocht beslissen over de toekomst van het dier.

Tot de zwarte bladzijden uit de geschiedenis behoort de inval van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) in 1981. Er bleek sprake van een zwartgeldcircuit, dat „bijna een dodelijke klap voor het Dolfinarium betekende.” Een jaar later volgde alsnog het faillissement, maar mede door de inspanningen van burgemeester J. E. van Boeijen, maakte het park een doorstart.

Volkskerstzang

In de loop der jaren vormde het Dolfinarium het decor voor tal van evenementen, soms in aanwezigheid van prominenten uit de wereld van televisie en show­ballet. Ook heeft in de koepel al jarenlang elke decembermaand een ”volkskerstzang” plaats.

Op 30 april 1974 zag het publiek in de koepel ineens koningin Juliana binnenlopen. Na het defilé op Paleis Soestdijk was ze met haar kinderen en kleinkinderen naar Harderwijk gekomen. „Spontaan klonk het ”Lange zal ze leven”, waarna de koninklijke familie ongedwongen van het dagje uit kon genieten.”