Leon de Winter beschrijft spannend wat-alsscenario
Wat als...? Als het gaat om het verloop van de (recente) geschiedenis wordt die vraag nogal eens gesteld. Wat als Hitler de oorlog gewonnen had? Leon de Winter stelt in zijn nieuwe roman ”Geronimo” ook zo’n vraag: Wat als Osama Bin Laden nog zou leven?
Hoofdpersoon in het boek is voormalig CIA-agent Tom Johnson. Tijdens het uitvoeren van een speciale opdracht, toen hij echt geen verlof kon krijgen, raakte zijn dochtertje gewond bij de aanslagen op een aantal treinen in Madrid. Als gevolg daarvan overlijdt ze korte tijd later. Die gebeurtenis heeft diepe sporen van schuld en verwijdering getrokken in Toms leven. Doordat Tom de dood van zijn dochter niet kon verwerken, zijn hij en zijn vrouw niet lang daarna gescheiden.
Zijn belangstelling voor Apana heeft dan vooral ook te maken met het verwerken van zijn eigen schuldgevoel. Apana is een Afghaans meisje dat door de taliban van oren en handen wordt beroofd omdat ze in het Amerikaanse kamp naar westerse muziek luisterde (De Goldbergvariaties van Johann Sebastian Bach). In geen geval wil hij bij Apana op dezelfde manier de grote afwezige zijn als bij zijn dochtertje. Want ook hier heeft hij schuld: hij was het die Apana van Bach leerde genieten.
Als Johnson contacten bij de Amerikaanse en Israëlische geheime dienst gebruikt om Apana weer op te sporen, stuit hij op een bizar verhaal: de Navy Seals, de speciale eenheid die de opdracht had Osama Bin Laden (in het boek steeds beschreven als UBL) in zijn villa in Pakistan te doden en zijn lichaam in zee te werpen, heeft dat niet gedaan. Ze hebben een dubbelganger vermoord en UBL ergens in Afghanistan gevangengezet. Wat dat voor gevolgen heeft, valt nauwelijks te overzien.
Moslimfundamentalisme
Leon de Winter kan spannend schrijven. Of het boek van enig literair niveau is, wordt van diverse zijden betwist. In ieder geval zijn bepaalde uitweidingen over allerlei legereenheden en gedeelten waarin de alwetende verteller ons rechtstreeks aanspreekt niet sterk. Dit is niet het eerste boek van De Winter waarover de meningen verdeeld zijn. Ook zijn vorige roman, ”VSV”, zat vol met de meest wonderlijke wendingen naar aanleiding van de moord op Theo van Gogh en werd door sommigen afgeschreven vanwege het weinig literaire karakter.
In ieder geval blijkt wel dat het oprukkende moslimfundamentalisme voor De Winter een belangrijk thema is. Dat is, voor een kind van Joodse Holocaustoverlevenden, ook niet zo vreemd. Zelf zegt hij daarover in een interview met nu.nl: „Ik ben opgegroeid met de donkere schaduw van ”de klop op de deur”, zoals mijn moeder zei. (…) En het valt niet te ontkennen dat we heden ten dage met een groot probleem (het moslimfundamentalisme, JLV) te maken hebben, dus ik houd mijn blik strak gericht op die zaag bij onze stoelpoten.”
In het boek wordt behalve Bin Laden ook president Obama sprekende ingevoerd. En ook ten aanzien van Obama wordt er een apart wat-alsscenario aangestipt waarin hij er minder positief afkomt dan velen willen geloven. Maar eigenlijk bevolken de onbeduidende mensen de ontroerendste verhaallijn: de christelijke jongen Jabbar, die zich samen met zijn moeder over de door de taliban verminkte Apana ontfermt. Ze nemen haar zelfs in huis. Een daad die in een moslimland als Pakistan niet zonder gevaar is.
Ondanks het feit dat de christenen in het verhaal positief getekend worden, laat De Winter andere personages regelmatig vloeken.
Boekgegevens
Geronimo, Leon de Winter; uitg. De Bezige Bij, Amsterdam, 2015, ISBN 978 90 2348 845 3; 362 blz.; € 19,90.