Vlaander stelt vast dat het provinciebestuur ineens wel erg hoog van de toren blaast. „Ik verbaas me over hun opstelling. Het is toch duidelijk dat hier geen draagvlak voor een herindeling bestaat.”

Fractieleider Dokman van Lokaalbelang, met zeven zetels op afstand de grootste partij in de Werkendamse raad, is het daarmee eens. „Een onbehoorlijke gang van zaken. Het is gewoon een dictaat: gij zult fuseren.”

Tot voor kort benadrukten de bestuurders van Noord-Brabant dat ze geen druk zouden uitoefenen en de wens voor herindeling van onderop moest komen.

Stroomversnelling

Sinds de verschijning van het rapport van prof. dr. Cees Veerman, medio mei, is de herindeling in het Land van Heusden en Altena in een stroomversnelling geraakt.

Vorige maand lieten Gedeputeerde Staten van Brabant weten dat ze vierkant achter de conclusies en adviezen van Veerman staan en zetten direct een tijdpad uit. Eerste deadline: op 1 oktober moesten de gemeenten met een stappenplan voor de herindeling komen.

Volgens de stuurgroep die de samenwerking van de gemeenten begeleidt, is die datum in ieder geval niet haalbaar. „De raden zijn nu aan zet. We voelen er weinig voor om in de vakantie geforceerd te gaan vergaderen. Het onderwerp komt pas in de eerste helft van september in de drie gemeenten op de agenda”, aldus burgemeester Naterop van Aalburg onlangs.

Als voorzitter van de stuurgroep maakte hij de provincie daarom duidelijk dat 1 oktober onhaalbaar is.

De provincie toonde begrip voor de tijdnood, maar hield tegelijk wel druk op de ketel. Vorige week maakte commissaris van de Koning Van de Donk bekend dat de gemeenten twee weken uitstel krijgen en op 15 oktober moeten doorgeven of ze zelf met het proces van de bestuurlijke fusie aan de slag gaan. Die intentieverklaring moet vergezeld gaan van een aantal piketpalen –bijvoorbeeld in de vorm van data– waaruit blijkt dat de herindeling op een „gedegen manier” wordt opgepakt.

Ook gedeputeerde Spierings (D66) liet merken in een interview in regionaal nieuwsblad Het Kontakt dat de fusie haar ernst is. Volgens haar zijn de gemeenten er de afgelopen jaren onvoldoende in geslaagd samen te werken en ontbreekt het in het gebied aan voldoende bestuurskracht en visie om alle taken goed uit te voeren. Spierings gaf toe dat de gemeenten niet verplicht zijn om het initiatief tot een herindeling te nemen. „Maar in onze brief hebben we wél laten weten dat we dan als provincie het voortouw nemen.”

„En dat voor een gedeputeerde van D66”, lacht Dokman van Lokaalbelang. Vlaander: „De provincie komt maar steeds met die vage argumenten waarom we zouden moeten fuseren. Door de samenwerking met andere gemeenten in de regio pakken we juist die eventuele kwetsbaarheid aan.”

Argumenten

Dokman: „Wij hechten aan argumenten. Er verschijnen allerlei rapporten, maar de voordelen van een fusie zijn nooit aangetoond. Daarom willen wij op korte termijn een onderzoek naar de meerwaarde van zo’n herindeling.”

In Aalburg is en blijft een raads­meerderheid tegen. Vlaander: „De provincie kan doen wat ze wil, wij houden onze rug recht. Ik ben benieuwd hoe het Rijk reageert op deze dwang van bovenaf.”

Volgens de SGP’er brengen fracties uit de regio inmiddels hun geestverwanten in de Tweede Kamer op de hoogte van de gang van zaken. Dokman: „Als het onderzoek geen duidelijke argumenten voor een fusie oplevert, blijven ook wij zeer kritisch. En ook wij zijn bestand tegen provinciale druk.”