Een paar grote schuren met een woonhuis in een zee van vette klei - Meulwaeter biedt de vertrouwde aanblik van een doorsnee Zeeuws akkerbouwbedrijf. Dat de vooruitgang Kruiningen heeft bereikt, blijkt uit het feit dat de schuurdeuren sinds kort op slot gaan en de auto op het erf niet meer standaard het sleuteltje in het contact heeft.

„Onlangs hebben ze d’n grasmaaier meegenomen”, licht Van Hootegem toe terwijl hij het licht aandoet. De indringers gingen doelgericht te werk, want voor het overige bleef alles op zijn plek. Sindsdien is het wel gebeurd met de vrije entree. Niks aan te doen.

In de praktijk van alledag is het op slot doen van de schuur een overkomelijke verandering op het 100 hectare tellende bedrijf. Ingrijpender is de volledige overstap op biologische teelt die Van Hootegem in een paar jaar tijd heeft gemaakt. „Zoals het was, had ik het wel tot mijn 65e kunnen rooien. De hele mechanisatie was uitgekiend. Maar het bedrijf verder ontwikkelen zat er niet in.”

Als voortdurend vernieuwen je hart heeft, geeft het op onderdelen verbeteren van de bedrijfsvoering onvoldoende arbeidsvreugde. Biologisch boeren bood Van Hootegem net de uitdaging die hij nodig had. De omschakeling kostte tonnen, wanneer het gaat renderen is nog de vraag. „Op zeker moment ben ik met rekenen gestopt. Ik heb besloten eerst de techniek in orde te maken. De bedrijfsvoering moet kloppen. Vorig jaar had ik voor het eerst het gevoel: Het klopt!”

Een van de grote uitdagingen waarmee hij als bioboer werd geconfronteerd, is het onkruidvrij houden van de gewassen. Als alternatief voor chemische middelen kon hij een ligbed aanschaffen. Dat is een eenvoudige constructie achter de tractor waarop vier personen liggen die het onkruid handmatig verwijderen. Nadeel is dat de wieders last krijgen van hun rug en als de wind wat tegenzit ook nog eens in de uitlaatgassen liggen.

Voer voor Van Hootegem. Samen met de bevriende smid Jan Aarnoudse ontwierp hij een variant op het ligbed, een uit de kluiten gewassen skelter die op accu’s rijdt en waarop een kwartet wieders in een veel comfortabeler positie het werk verricht. Doordat er geen tractor voor hoeft te rijden, spaart het geluidsarme apparaat meteen een arbeidskracht uit. Vanwege de opvallende vormgeving kreeg de wiedkever veel aandacht.

In weerwil van de belangstelling heeft nog geen enkele fabrikant van landbouwwerktuigen overwogen de wiedkever in productie te nemen. „Biologische boeren vormen nog een kleine markt”, zegt Van Hootegem. „Ze steken liever niet al te grote sommen in experimenten. Machinebouwers laten het uitkristalliseren van systemen graag over aan de mensen van de praktijk.”

Aan het duo Van Hootegem en Aarnoudse is de uitdaging wel besteed. „Dan zitten we met ons tweeën op de betonvloer, krijtje in de hand, een bouwtekening te maken. Biologische boeren zijn een klein, maar innovatief clubje. Ze moeten wel, al lopen ze niet allemaal continu met een bahco rond.”

Na de wiedkever is de volgende stap de schijvenschoffelmachine met zelfstandig aangedreven schijven. Van Hootegem schuift met een pakje Gauloises en een aansteker patronen over tafel om begrijpbaar te maken hoe dit apparaat werkt. Het principe is eenvoudig. Tegenover elkaar in omgekeerde V-vorm geplaatste ronde schijven verwijderen onkruid bij gewassen die op ruggen worden geteeld, zoals peen, witlof en cichorei.

Als de schijven door de grond worden getrokken, vier paar op rij, gaan ze draaien en snijden ze het onkruid in de bedden weg. Wat echter óók kan gebeuren, is dat de schijven door de weerstand van grond en planten onverhoopt als bulldozer gaan fungeren. Dat het gewas op de rug hiermee niet is gebaat, spreekt voor zich.

Om dit te voorkomen, ontwierp Van Hootegem een machine waarvan de schijven elk afzonderlijk hydraulisch zijn aangedreven. Bovendien is deze in staat nauwkeuriger de vorm van de ruggen te volgen. Het frame waarin de schijven en hun aandrijving zijn gemonteerd, kan achter een tractor hangen en onder een andere landbouwmachine worden gemonteerd.

Van Hootegem is ervan overtuigd dat er op het vlak van schoffelen duizelingwekkende innovaties mogelijk zijn. Gewoon een kwestie van bestaande technologieën combineren. Dat het er niet van komt, is weer een kwestie van schaal. „Vernieuwing in de akkerbouw komt er vaak op neer dat Bayer met weer een nieuw middel komt tegen onkruid.”

Wachten totdat de grote jongens oog krijgen voor de biologische akkerbouwers, lijkt hem daarom weinig zinvol. Voorlopig moet de innovatie vooral gestalte krijgen door met een krijtje lijnen naar de toekomst te trekken op de betonnen vloer in het pand van een smid uit Oostdijk.