De moderne tijdgeest kenmerkt zich door een sterke scheiding tussen de natuurlijke en de bovennatuurlijke werkelijkheid. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de besteding van vrije tijd en geld. Die is los komen te staan van de Schepper van hemel en aarde. Het zijn allemaal persoonlijke keuzes geworden.

Reformatorische christenen hebben de neiging om in dit dualistische denken mee te gaan. Het is opvallend hoe moeilijk het alledaagse leven nog in een hoger perspectief wordt gezien. Zien we Gods heerlijkheid nog in de schepping? Zijn we nog weleens verwonderd over Gods trouwe zorg in ons dagelijks werk?

Reformatorische christenen hebben sterk de neiging om te leven in twee gescheiden werelden. Hierdoor ontstaat er een sterke kloof tussen de zondag en de maandag, tussen leer en leven en tussen het geestelijke en het natuurlijke. De ontvankelijkheid van jongeren voor het occulte spel Charlie Charlie Challenge onderstreept dit.

De neiging om natuurlijke zaken te vergeestelijken versterkt deze dualiteit. Natuurlijke zaken zoals ziekte en armoede worden al snel geestelijk uitgelegd en betrokken op de bekeringsweg. Het christen-zijn in het dagelijks leven raakt hierdoor naar de achtergrond.

Op scholen wordt al vroeg begonnen met het aanleren van leerstellingen. Maar wekken we bij kinderen ook een verlangen op naar een betere toekomst? De nadruk in de kerk ligt op het hoofd en de geestelijke dimensie van het leven en niet op het hart en het leven. Opmerkelijk is dat juist de oudvaders zo aansprekend zijn omdat ze het geloof wisten te verbinden met het leven van alledag.

Leven vanuit de aardse werkelijkheid laat diepe sporen van geesteloosheid achter. Waar een geestelijke dimensie verdwijnt, verdwijnt ook onze kritische afstand ten opzichte van de waan van de dag. De geestelijke strijd heeft weinig meer te maken met het alledaagse leven. Het hart staat open voor de wereld en vult zijn innerlijke leegte met het aardse. Is het niet verwonderlijk dat juist materialisme prima kan bestaan naast een net kerkelijk leven?

Tegenwicht

Wie leeft vanuit de aardse werkelijkheid, wendt zich van God af naar de wereld. De huidige consumptiemaatschappij roept ons toe: „Koop en geniet!” Ze wil ons doen geloven dat het goede leven voor de mens op aarde te vinden is. Ze trekt het hart bij God vandaan. Het is verbijsterend hoe weinig tegenwicht er geboden wordt aan het reformatorisch consumentisme. Ten diepste wordt hier de schepping losgemaakt van de grote Schepper van hemel en aarde. De schepping is het jachtgebied van de prestatiegerichte mens geworden. Rust, stilte en aandacht zijn steeds moeilijker op te brengen.

De secularisatie van het hart kan alleen weerstaan worden door het natuurlijke leven weer te betrekken op de hogere werkelijkheid. Een materialistisch ingesteld mens kijkt naar de werkelijkheid en ziet alleen maar feiten. Hij heeft geen oog voor een andere werkelijkheid. De vraag is hoe we een ander gezichtspunt krijgen op de werkelijkheid. Allereerst ligt hier een belangrijke rol voor de kerken om jongeren vanuit een Bijbels gezichtspunt te laten kijken naar het leven van alledag. Gods Woord heeft zo veel te zeggen over het dagelijks leven. Hoe belangrijk is het dat jongeren inzien dat de Bijbel hoogst actueel is en ingaat op de levensvragen van deze tijd. Het Woord van God wijst een weg in de zoektocht van elk mens naar rust en vrede.

Verwondering

Ouders en docenten zijn misschien wel de belangrijkste schakels tussen de twee gescheiden werelden. Ondanks dat de wereld gevallen is, laat deze toch iets zien van Gods heerlijkheid. In het dagelijks leven is er de weerspiegeling van Gods liefde en trouw. Ouders en docenten hebben de taak om verwondering bij jongeren op te wekken door hierover te praten. Als we in de schepping iets van de Schepper kunnen laten zien, dan geeft dat ook een andere levenshouding. Is dit niet de belangrijkste taak van het reformatorisch onderwijs?

Hetzelfde is te zeggen over ons persoonlijk levensverhaal en de (moeilijke) dingen die ons kunnen overkomen. Het is van groot belang dat kinderen inzien dat de gebeurtenissen in ons leven en in de wereld niet zinloos zijn. De gebeurtenissen in de wereld en in ons persoonlijk leven hebben een duidelijk doel, namelijk de komst van Gods Koninkrijk. Als deze boodschap gemist wordt, dan blijven het gebeurtenissen zonder een diepere betekenis. Opvoeders hebben de taak om te wijzen op het grote doel van de wereldgeschiedenis tegenover een cultuur die zich stort op het hier en nu.

Belangrijk is de persoonlijke erkenning dat we door en door rationalistisch en materialistisch zijn in ons denken. Blaise Pascal heeft als geen ander het denken vanuit het hart centraal gesteld in zijn filosofie. Voor Pascal was Christus het middelpunt van zijn denken geworden, waardoor de samenhang in de kosmos voor hem glashelder werd. Heel de werkelijkheid wordt zo een geestelijke werkelijkheid. De leegte verandert in volheid. Christus is de Richtingwijzer waarin ons verlangen werkelijk zin krijgt.

De auteur studeerde cultuurgeschiedenis en is docent geschiedenis en maatschappijleer.