„Bijbellezen is veel moeilijker dan gedacht”
KAMPEN. Bijbellezen is veel moeilijker dan we gedacht hebben, vindt prof. dr. Jaap Dekker, we moeten erin gevormd worden. Dr. Hans Burger is het met hem eens: „Een christen hangt geen boekgeloof aan. We worden gerechtvaardigd door het geloof, niet door het goede Bijbellezen.”
De slogan ”sola scriptura”, kenmerkend voor het gedachtegoed van de Reformatie, blijkt tijdens de conferentie ”Sola Scriptura. Vervagende normen, onoverbrugbare verschillen?” niet eenduidig gewaardeerd te worden.
Dr. P. de Vries, universitair docent aan het Hersteld Hervormd Seminarie in Amsterdam, laat een orthodox-gereformeerd geluid horen. Hij typeert de Schrift als de stem en het Woord van God, bron en fundament van alle ware Godskennis. Hiermee vergeleken zijn alle inzichten vanuit kerkgeschiedenis en cultuur slechts afgeleide kennis. „De Schrift is een samenhangend geheel, geschreven door de ene Goddelijke auteur, waardoor wij werkelijk weten Wie God is. Het is uiteindelijk de Heilige Geest Die de lezer overtuigt dat de Schrift het Woord van God is.”
Een deelnemer vindt deze stelling nogal „stellig en massief” – stem van God, samenhangende eenheid, objectieve betekenis die te achterhalen is. Discussieleider prof. dr. H. van den Belt tegen dr. De Vries: „Hoe ga je om met de ontdekking van de gelaagdheid in de Schrift en nieuwe archeologische gegevens?” Dr. De Vries: „Ik geloof dat de Schrift waar is en probeer vanuit het geloof naar het begrip te gaan. Daarom verwerp ik ook Schriftkritiek. God heeft Zijn bedoeling in de Schrift duidelijk gemaakt, ondanks de kloof in de tijd.”
Prof. dr. J. Dekker, verbonden aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA), wil niets afdoen van de objectieve betekenis van de Schrift, maar: „De Schrift brengt altijd een interpretatie met zich mee. Dat kom je ook in de Schrift zelf tegen, waar Bijbelwoorden met elkaar in gesprek gaan. Naast de eenheid van de Schriften is er zo’n diversiteit dat de Schrift niet koekoek één zang is.”
TUA-docent dr. A. Huijgen vindt dat je het sola scriptura niet mag maken tot een formeel principe dat een exclusieve autoriteit voor jóúw positie claimt. Het betekent ook niet dat je historische kritiek de deur wijst, „integendeel, het opent zelfs de ruimte voor de vrijheid van exegese.” Dat is ook zijn bezwaar tegen inerrantisme, de overtuiging dat de Bijbel foutloos is. „Juist vanwege de eenheid van de Schrift moet je aan de verscheidenheid en de gelaagdheid ervan recht doen. Neem de vrouw in het ambt. Mijn strategie zou zijn: Houd zo lang mogelijk de desbetreffende Bijbelteksten op tafel, waarbij je de exegeten keihard nodig hebt.”
Dr. Burger, docent aan de Theologische Universiteit Kampen, benadrukt de vorming in het lezen van de Schrift. „De vorming van christenen tot goede Bijbellezers is belangrijker dan het sola scriptura.” Hij wil vooral „denken vanuit Jezus als het vleesgeworden Woord van God. Teksten worden hergebruikt en krijgen nieuwe betekenis. De tekst heeft niet een vaststaande betekenis.”
Prof. Van den Belt: „Kun je dan nog zeggen: De Schrift leert?” Dr. Burger: „Ja, omdat Jezus de vervulling van de Schrift is. Je wilt dat het vleesgeworden Woord in mensen gestalte krijgt en zij vergeving en een nieuwe identiteit ontvangen. Omgang met de Bijbel is altijd in zo’n geestelijk traject ingebed. Dat is het belangrijkste: als je geen rank in de wijnstok bent, dan is alles tevergeefs.”
Kerk
Uiteindelijk komt ook de kerk ter discussie. Hoe ga je om met de pluraliteit? Is er ook een verkeerde manier van Bijbel lezen? Dr. Wisse: „Ik heb in de kerk het meest geleerd van degenen die het verst van me afstonden, niet om wat ze leerden maar om wat ze waren, in de leer soms supervrijzinnig.”
Dr. Huijgen ziet wel een grens, bijvoorbeeld in het belijden van de drie-enige God. „Kies je voor een plurale kerk of voor een visie op de kerk waarin Christus het Hoofd is?”
Dr. De Vries: „Daar ligt het probleem. Ik zie ook niet alle leden van de kerk als ware christenen.”
Dr. Wisse: „Ik ook niet, maar laat mij niet uitmaken wie het zijn. Dat heb ik geleerd van mijn bevindelijke achtergrond: je kunt door de Geest wedergeboren zijn zonder dat je het weet.”
Dr. De Vries, fel: „Van dat hyperbevindelijke wil ik mij absoluut distantiëren. Kern van alle bevinding is toch Christus.”
Lees ook:
Sola scriptura onopgeefbaar, dr. M. Klaassen, (Reformatorisch Dagblad, 11-01-2014)
Laat gebruik Schrift transparant zijn, dr. P. M. Wisse, (Reformatorisch Dagblad, 14-01-2014)
Wantrouw eigen verstand , dr. M. Klaassen, (Reformatorisch Dagblad, 18-01-2014)
Sola Scriptura is een geloofsbelijdenis, dr. A. Huijgen, (Reformatorisch Dagblad, 23-01-2014)
Getuigenis van de Geest doet Bijbel aanvaarden, dr. M. Klaassen, (Reformatorisch Dagblad, 29-01-2014)
In de Bijbel zien we God in het hart, dr. P. de Vries, (Reformatorisch Dagblad, 30-01-2014)
Sola Scriptura inzet kerkbrede bezinning, (Reformatorisch Dagblad, 20-02-2015)
