IGZ constateert ook dat zorginstellingen nog altijd te lang wachten met het inschakelen van een externe deskundige, om te helpen bij het afbouwen van langdurende dwangbehandeling. Ook komt het nog regelmatig voor dat er gedwongen medicatie wordt ingezet bij dwangbehandelingen.

Volgens de inspectie nemen ggz-instellingen, ouderenzorg en gehandicaptenzorg wel steeds meer maatregelen om vrijheidsbeperkingen zoveel mogelijk te voorkomen. Maar dit is nog niet voldoende. Het opsluiten of vastbinden van patiënten brengt het risico met zich mee dat ze psychische en fysieke schade oplopen.

De IGZ probeert het vastbinden van patiënten met een Zweedse band, waarmee ze vastgesnoerd kunnen worden aan bed of op een stoel, al jaren uit te bannen. In het verleden gebruikte zorgpersoneel de onrustband vaak als bewoners agressief werden, zichzelf of anderen wat aan wilde doen, maar ook om te voorkomen dat ze vielen. Door onjuist gebruik van de band zijn ook verschillende patiënten overleden.

IGZ brengt al jaren onverwachte bezoeken aan instellingen in de gehandicaptenzorg om te controleren of ze voldoen aan de normen.

Volgens Landelijk Platform GGz, de koepel van patiëntenverenigingen, worden er nog altijd jaarlijks 10.000 kwetsbare mensen opgesloten in isoleercellen. „Mensen die ziek zijn moeten behandeld worden, niet opgesloten. Dit zijn middeleeuwse praktijken die mensonwaardig zijn”, zegt Marjan ter Avest, directeur van de belangenorganisatie.

Volgens het platform ontbreekt het bij bestuurders van ggz-instellingen nog steeds aan daadkracht om alternatieve methoden door te voeren. Het Landelijk Platform GGz roept de minister van VWS op tot het maken van dwingende afspraken over het sluiten van traditionele separeercellen.