Hoeveel mensen in Nederland zijn laaggeletterd?

Ons land telt 1,3 miljoen laaggeletterden tussen de 15 en de 65 jaar. Ofwel: één op de negen Nederlanders in deze leeftijdscategorie heeft moeite met lezen en schrijven. Nog anders gezegd: zo’n 10 procent van de beroepsbevolking kent het probleem.

Het aantal ligt zo’n 200.000 hoger dan vijf jaar geleden. Behalve de 1,3 miljoen laaggeletterden telt Nederland 250.000 analfabeten. Zij kunnen helemaal niet lezen en schrijven.

Hoe komt het dat er steeds meer mensen zijn die slecht kunnen lezen en schrijven?

Dat komt voor een deel door de vergrijzing. Ouderen doen vaak weinig om hun taalvaardigheden bij te houden, waardoor ze vlot lezen en schrijven steeds meer verleren.

Een andere oorzaak is een grote groep zwakke leerlingen die op school slecht scoort op taalgebied. Met name allochtone leerlingen hebben grote moeite met de Nederlandse taal. Dat komt vaak doordat hun ouders nauwelijks het Nederlands beheersen.

Welke problemen levert het op als mensen veel moeite hebben met lezen en schrijven?

Die problemen zijn heel divers. Zo kunnen laaggeletterden hun kinderen niet of slechts met grote moeite voorlezen. Of ze hebben moeite met het invullen van allerlei formulieren, zoals van de Belastingdienst. Zelfs pinnen in winkels kan een probleem zijn.

En wat misschien nog wel erger is: laaggeletterden komen nauwelijks hogerop in hun loopbaan. Ze zijn ook vaker werkloos.

Wat zijn de maatschappelijke gevolgen?

De kloof in de samenleving wordt door het groeiend aantal ongeletterden steeds groter. „Aan de ene kant heb je mensen die goed mee kunnen komen, het allemaal goed begrijpen, goede banen en een rijk sociaal leven hebben. Aan de andere kant mensen die heel veel moeite hebben om overeind te blijven. Ze zijn laagopgeleid, minder gezond en ongelukkiger”, zegt Marja van Bijsterveldt, voorzitter van de Stichting Lezen & Schrijven. Laaggeletterdheid kost de samenleving jaarlijks meer dan een half miljard euro.

Hoe kan het probleem worden opgelost?

Een van de oplossingen is volgens Van Bijsvervelt de kwaliteit van het taalonderwijs over het hele opleidingstraject, van peuter tot student, meer aandacht te geven. „Zolang kinderen de samenleving ingaan met een taalachterstand, blijft de aanpak van laaggeletterdheid dweilen met de kraan open”, stelt de voormalig minister van Onderwijs.

Ook (semi)overheidsinstanties zoals de Belastingdienst, het UWV en ziekenhuizen, kunnen laaggeletterden een handje helpen. Aan het vaak ambtelijke taalgebruik valt volgens Van Bijsterveldt veel te verbeteren.

En natuurlijk helpt bijles ook. Tienduizenden vrijwilligers geven taalles aan zo veel mogelijk mensen.