Wie goed doet, goed ontmoet. Kortweg is dat de boodschap van filosoof en socioloog dr. Bas van Stokkom, verbonden aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. Burgers vinden een respectvolle bejegening door de politie belangrijker dan effectievere misdaad­bestrijding, meldde de VU maandag op basis van onderzoek onder 12.000 Amsterdammers.

De manier waarop de politie burgers bejegent, kan beter, denkt Van Stokkom. „Uit eerder onderzoek blijkt dat nogal wat burgers de politie soms lomp en agressief vinden. Goedwillende burgers willen serieus genomen worden. De politie doet er goed aan om uit te leggen waarom ze bijvoorbeeld een fietser beboet voor een verkeersovertreding. Geef de burger ruimte voor een weerwoord. Dat moet natuurlijk wel op een fatsoenlijke manier gebeuren. Overigens is de situatie in Nederland niet dramatisch. In Amerika bijvoorbeeld bestaan veel meer spanningen tussen politie en burgers. Denk alleen maar aan de rellen in Ferguson, nadat een agent een zwarte jongeman had doodgeschoten.”

Als een scooter met 100 kilometer per uur door een winkelstraat scheurt, kan de politie toch het beste een stevige boete geven en 
de bestuurder streng toespreken?

„Dat is zeker waar. In sommige situaties moet de politie fors optreden, en als het niet anders kan met geweld. Denk aan dronken lieden in het uitgaanscircuit die de politie tarten.”

In politiekringen klinkt ook het geluid dat de politie juist meer gezag moet uitstralen.

„Bij de politie werken 60.000 mensen. Je vindt er uiteenlopende opvattingen. De ene agent legt de nadruk op dienstbaarheid en contact met de burgers. De andere diender stelt: „We moeten ons gezag herwinnen en niks over onze kant laten gaan, zeker gezien de agressie tegen hulpverleners.” Ik vind zo’n reactie begrijpelijk. Toch krijgen Nederlandse agenten tijdens opleiding en training ingepeperd dat communicatie met de burgers erg belangrijk is. Je mond is je beste wapen. De politie heeft een moeilijk vak. Je moet stevig kunnen optreden én goed kunnen communiceren. 
Die communicatie kan beter. 
We kunnen een voorbeeld nemen aan Engeland. Daar vraagt de 
politie huis aan huis burgers waar zich problemen voordoen. Zo krijg je zicht op wat er bij­voorbeeld in een achterstandswijk speelt. Tegelijkertijd win je het vertrouwen van mensen. Die zullen de politie eerder helpen bij bijvoorbeeld de aanpak van overlast­gevende jongeren.”

Van Stokkom schreef in 2010 het boek ”Wat een hufter. Ergernis, lichtgeraaktheid en maatschappelijke verruwing”. Hij signaleerde onder veel burgers een „stuitend gebrek aan bereidheid om rekening te houden met een ander.”

Zou juist de burger welwillender moeten zijn tegenover de politie?

„Dat is een netelige kwestie. Nederlanders zijn eraan gewend geraakt de overheid de zwartepiet toe te spelen. Het is dubbel. Enerzijds zijn veel mensen vrijpostig en moet hun eigen ‘dikke ik’ bovenaan staan. Maar diezelfde burger maakt zich tegelijkertijd zorgen over agressie tegen conducteurs. De oproep dat mensen respect moeten tonen tegenover ordehandhavers, mag dan ook zeker klinken.”

U stelt dat direct contact tussen politie en burgers belangrijk is. 
Hoe beoordeelt u het feit dat tientallen politiebureaus sluiten?

„Ik maak me daar zorgen over. Zeker in kleinere gemeenten verdwijnen bureaus. Weliswaar komen er in een aantal gevallen politieservicepunten in bijvoorbeeld gemeentehuizen voor in de plaats, maar veel mensen beschouwen die locaties als een doekje voor het bloeden.”