Mauritius trekt Joodse nieuwkomers
PORT LOUIS. In Mauritius, het multiculturele eiland in de Indische Oceaan, wordt Joods leven steeds zichtbaarder. Lokale moslims en Joodse nieuwkomers kunnen er nog steeds door één deur en onderling discussiëren rabbijnen erop los. Ook de betrekkingen tussen Mauritius en Israël zijn van oudsher goed.
Owen Griffiths (57), voorzitter van de Joodse gemeente, heeft een open blik en een vlotte verteltrant. Hij is eigenaar van La Vanille Crocodile Park, een ver van de bewoonde wereld gelegen natuurreservaat. Daar verdient de geboren Australiër aan lokale en buitenlandse toeristen. Hij produceert er krokodillenleer voor damestasjes en fokt zelfs reuzenschildpadden. Lachend loopt hij tussen de enorme dieren door, die net in de paringstijd zijn. De reusachtige mannetjes bespringen de iets minder reusachtige vrouwtjes en stoten daarbij luide kreten uit.
Een stuk rustiger is het in zijn koele kantoor. Daar vertelt Griffiths dat hij zijn handen ook vol heeft aan het voorzitterschap van de Joodse gemeente. Die is de afgelopen paar jaar verdubbeld. „Onze economie groeit sterk. Met de opkomst van het toerisme, callcenters, de juwelenindustrie, banken die profiteren van het gunstige belastingklimaat en kledingfabrieken strijken hier ook steeds meer Joodse zakenlieden neer. Ze komen overal vandaan, maar vooral uit Frankrijk, Engeland, Israël, België, Nederland en natuurlijk Zuid-Afrika.”
Ultraorthodox
Met intussen meer dan honderd leden omspant de Joodse gemeente volgens een grappende Griffiths de complete diversiteit aan Joodse groeperingen: „Sefardische Joden met een Spaans-Portugese achtergrond, de van oorsprong Oost-Europese Asjkenazische Joden, liberale Joden en orthodoxe Joden.” De gemeente werkt sinds enige tijd met verschillende rabbijnen. Een paar keer per jaar komt de Zuid-Afrikaanse reizende rabbi Moshe Silberhaft naar Mauritius. Hij bedient daarnaast ook andere Joodse gemeenschappen in Afrika. Verder doet de van oorsprong Australische ultraorthodoxe rabbijn Laima Barber vanuit Zuid-Afrika steeds vaker het tropische eiland aan.
Vanuit de chabadbeweging –van wijlen Lubavitcher rebbe Menachem Mendel Schneerson– tracht Griffith volwassen Joden bij de les te houden, onderwijst hij jeugd de Hebreeuws taal, de Joodse geschiedenis en de ins en outs van religieuze riten en gebruiken. Niet iedereen is daar blij mee. Owen Griffiths moet moeite doen om de gemeente bij elkaar te houden. Hij schatert: „De een wil dit, de ander wil dat, het is hier niet anders dan in andere Joodse gemeenschappen.”
Niet lang geleden is de Island Hebrew Congregation, zoals de gemeente officieel heet, toegetreden tot de Mauritian Council of Religions, onderdeel van een wereldwijde belangenorganisatie voor vrede tussen de godsdiensten. „Moslims in Mauritius zijn meest Aziaten die als contractarbeider in de suiker uit het vroegere Brits-Indië kwamen. Ze toonden zich heel ingenomen met ons lidmaatschap. Nee, we hebben hier geen problemen met elkaar.” Griffiths krabt zich achter de oren: „Wij hebben nu andere zorgen: we moeten voor onze orthodoxe leden koosjer voedsel importeren uit Zuid Afrika.”
Thorarol
Nadat Mauritius in 1968 onafhankelijk werd van Groot-Brittannië, erkende Israël als eerste de nieuwe staat. Nog steeds is er in Mauritius een actief Vriendengenootschap Mauritius-Israël, compleet met eigen gebouw. Een deel hiervan doet intussen dienst als synagoge. Aan de deurpost hangt een fraaie mezoeza (gebedskoker) en bij de ingang liggen in een kast van tropisch hardhout gebedenboeken en gebedsmantels.
Voorzitter Owen Griffiths: „We hebben nu ook eindelijk een eigen Thorarol. Die is vanuit Johannesburg naar hier gehaald.”
In Mauritius wonen nu ruim 1,3 miljoen mensen, van wie tweederde afkomstig is uit voormalig Brits-Indië en een derde creool is uit Afrika. Dertig procent van de bevolking is christen, meest rooms-katholiek. Vijftig procent is hindoe, de rest is moslim.