Dat zei dr. Gerard Marlet gisteren in Dordrecht bij de presentatie van de ”Atlas voor gemeenten” over 2015. Marlet is directeur van de gelijknamige onderzoeksinstelling. In de atlas staat dit jaar erfgoed (monumenten) centraal.

Het inwonertal van de monumentale steden groeide de laatste dertig jaar met bijna 20 procent. Dit terwijl niet-monumentale steden en hun omgeving juist minder populair werden. Marlet: „Als de krimp van niet-monumentale steden zou doorgaan, zou bijvoorbeeld Emmen ten dode zijn opgeschreven.”

De populariteit van monumentale steden kan goed worden afgelezen aan de woningprijzen. Die stegen daar, terwijl ze in niet-monumentale steden daalden.

De ongekende populariteit van monumentale steden heeft ook inkomsten tot gevolg. „Miljoenen toeristen zouden de steden niet bezoeken als er geen monumenten waren”, aldus Marlet.

Vieze oude stad

De stad met een oude kern leek dertig jaar geleden ten dode opgeschreven. „Amsterdam verloor tussen 1960 tot 1985 een kwart van zijn bevolking en zit nog altijd niet op het niveau van 1968”, aldus Marlet. „Door de suburbanisatie vertrokken mensen uit die vieze, oude stad naar groeikernen zoals Almere, Lelystad en Zoetermeer. Voor een groot huis met een grote tuin.”

Rond 1985 bedachten mensen dat de teloorgang van de oude stad moest worden voorkomen. Er werden miljoenen geïnvesteerd om de oude binnensteden weer levendig te maken. „Er is nu geen binnenstad die er niet netjes aangeharkt bijligt.”

Marlet wees op Dordrecht, dat deze operatie wegens de viering van Koningsdag recent afrondde. Ook het plaatselijke Energiehuis, waar de conferentie plaatshad, noemde hij als voorbeeld. Deze voormalige gemeentelijke energiecentrale is omgebouwd tot een cultureel centrum met horeca en een kindercrèche en ruimte voor startende ondernemingen.

Monumentale gebouwen kunnen vaak op deze manier een herbestemming krijgen. Daardoor wordt een monument een aanjager van de vernieuwing van een wijk, betoogde directeur Cees van ’t Veen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. „Steden hebben goud in handen. Dat moeten ze delven.”

Hij pleitte ervoor dat steden meer inkomsten van toeristen behouden. Dat zouden de gemeentebesturen moeten gebruiken voor het onderhoud van hun monumenten.

Schat aan informatie

De ”Atlas voor gemeenten” (VOC Uitgevers, ISBN 978-90-79812-18-9, 256 blz., € 59,-) biedt een schat aan informatie over de vijftig grootste gemeenten van Nederland.

Dordrecht is als aantrekkelijke woonplaats gestegen van plaats 21 vorig naar plek 17 nu. Sociaaleconomisch gaat het nog niet best. De stad ging verder terug, naar plek 46.

Qua wonen blijft het monumentale Amsterdam de onbetwiste nummer 1.