„Het is een terreurdaad van de hoogste orde wanneer een land en een volk -niet eens een buitenlands volk, maar één waar Russisch bloed door de aderen stroomt bij minstens de helft van de mensen- aardgas wordt onthouden”, zei een ziedende Loekasjenko in een toespraak op de staatstelevisie. De president riep de regering op om alle verdragen met Rusland te herzien met het oog op mogelijke vergeldingsmaatregelen. „Geniet Rusland dan niet van privileges in Wit-Rusland? Voor de militaire bases, het luchtruim enzovoorts”, aldus Loekasjenko.

Wit-Rusland zou niet alleen de rekeningen niet betaald hebben, maar het gas dat is bedoeld voor onder meer Litouwen, Polen en Duitsland en door de leidingen in het land loopt, ook illegaal aftappen. Het gasconflict tussen Gazprom en Wit-Rusland is overigens nog niet opgelost, meldde het Russische persbureau Interfax. Maar verdere details van de deal van donderdag waren nog niet bekend. Het Russische semi-staatsbedrijf Gazprom, de grootste gasproducent ter wereld, maakte donderdagmiddag bekend dat er -voorlopig althans- opnieuw gas naar en door Wit-Rusland wordt gepompt.

Gazprom sloot de gaskraan na eenzelfde stap door zusterbedrijf Itera, dat vorige week de levering aan Wit-Rusland staakte omdat het omgerekend 18,5 miljoen euro achterstallige betaling van Minsk tegoed zou hebben. Het Russische gasconcern TransNafta stopte de gastoevoer woensdagmorgen, omdat Wit-Rusland het nog 9,5 miljoen euro schuldig zou zijn, maar begon na een akkoord met de Wit-Russische regering donderdagmiddag weer met het leveren van gas tot ten minste het einde van februari.

Ten grondslag van het gasconflict tussen de buurlanden ligt het besluit van de Russische gasbedrijven, waarvan Wit-Rusland voor zijn energietoevoer volledig afhankelijk is, om het land vanaf 1 januari de internationale prijs van 40 euro per 1000 kubieke meter gas te vragen in plaats van de interne Russische prijs van 25 euro, die het tot nu toe altijd betaalde. Analisten denken dat de Russische staat, als grootaandeelhouder van Gazprom, op die manier probeert het Wit-Russische gasleidingnetwerk Beltransgaz in handen te krijgen. Dat netwerk is belangrijk voor de doorvoer van gas naar de rest van Europa, vooral naar grootverbruikers van Russisch gas als Duitsland en Polen.

Het Duitse aardgasconcern Ruhrgas, de grootste West-Europese klant van Gazprom, verklaarde donderdag dat het stopzetten van de doorvoer van gas door Wit-Rusland in Duitsland niet tot tekorten had geleid, omdat het meeste voor Duitsland bedoelde Russische gas door Oekraïne, Slowakije en Tsjechië wordt gepompt.

De situatie was anders voor Polen, dat net als Wit-Rusland erg afhankelijk is van Russisch aardgas. Eenderde van het Russische gas voor Polen wordt door Wit-Russische leidingen vervoerd. Poolse regeringsfunctionarissen zeiden dat Polen ondanks extra leveringen via Oekraïne toch zijn gasreserves moest aanspreken.