„Voor ons is de grens bereikt. Werkgevers komen alleen maar met verslechteringsvoorstellen naar de cao-tafel, terwijl mensen al jaren hebben ingeleverd”, stelde een boze FNV-voorman Ton Heerts dit weekeinde. Als werkgevers niet op hun schreden terugkeren, zal het aantal acties en mogelijk ook stakingen vanaf volgende week fors worden opgevoerd.

De verhoudingen tussen werkgevers en werknemers, die elkaar in 2013 nog wisten te vinden in een sociaal akkoord, lijken inderdaad zienderogen te verslechteren. Zo zijn de cao-onderhandelingen bij de politie, de ambulancedienst, de metaal, het Rijk, de grafimedia en de sociale werkplaatsen inmiddels vastgelopen. En ook in sectoren als de bouw, de kinderopvang en het voortgezet onderwijs lopen de cao-onderhandelingen volgens Heerts moeizaam.

Ook Maurice Limmen, voorzitter van de christelijke vakorganisatie CNV, noemt de situatie bij een groot aantal cao’s zorgwekkend. Hoewel het CNV het overleg niet zelden wat langer een kans wil geven dan de FNV, ziet ook zijn vakbond met lede ogen aan dat het in steeds meer sectoren „ingewikkeld aan het worden is” om nog een nieuwe cao af te sluiten.

In sectoren waar de oude cao verlopen is, krijgen medewerkers te maken met verschillende arbeidsvoorwaarden. Voor wie al voor de einddatum van de cao in dienst was, blijft de oude cao van kracht zolang er geen nieuwe is, maar met wie later is aangenomen kan de werkgever andere afspraken maken.

Volgens Chris Baggerman, coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid bij de reformatorische vakorganisatie RMU (die in tegenstelling tot CNV en FNV aan zowel werkgevers als werknemers onderdak geeft) zijn ondernemingen zelf uiteindelijk ook niet bij zo’n tweespalt gebaat. „Cao’s zijn in het leven geroepen om te voorkomen dat bedrijven elkaar beconcurreren op arbeidsvoorwaarden. Maar dat zit er nu wel aan te komen. Werknemers worden daar de dupe van. Dat gaat ten koste van hun motivatie.”

Baggerman vindt daarom dat werkgeversorganisaties het voortouw moeten nemen om de cao-onderhandelingen weer vlot te trekken. Vooralsnog trekken VNO-NCW en MKB-Nederland zich echter niets aan van de kritiek. Zij blijven inzetten op vernieuwing van cao’s. De bonden moeten bereid zijn daarover te praten, aldus een woordvoerder tegenover De Telegraaf.

De RMU is niet tegen vereenvoudiging van cao’s, mits dat zorgvuldig gebeurt. Baggerman noemt als voorbeeld het inleveren van extra vrije dagen voor ouderen. „In ruil daarvoor zouden werkgevers een duurzame inzetbaarheid van werknemers moeten bevorderen. Denk aan scholing waardoor iemand die nu aan de lopende band staat straks op de heftruck mag rijden en zo langer door kan werken.”