De predikanten die wekelijks voorgaan voor de 150 kerkgangers in het hervormde kerkje kunnen vaak niet nalaten om te zeggen hoe mooi het godshuisje is gelegen tussen de glooiende velden. Even een door bomen omzoomd knerpend grindpad op en daar staat het. Het lijkt op een boerenschuur, maar het is een kerk. Onlangs werd het verbouwd.

„Echt mooi is het niet, lelijk evenmin. Het heeft gewoon wat”, zegt Roelof Mensink (56), al veertig jaar organist in het kerkje, dat in de volksmond De Oude School wordt genoemd. De grote ramen doen al vermoeden dat dit ooit een school was. Dat klopt ook. In 1835 verrees in de Marke Elsen een openbaar schooltje en in 1900 werd het een hervormde kerk.

Tot 1870 kloste de jeugd op houten schoenen naar deze plek om met lei en griffel te leren lezen, schrijven en rekenen. Nog altijd staat naast de kerk ’t Oale Meastershoes, de voormalige woning van de bovenmeester. Die woont er niet meer, maar een school staat er nog altijd in deze buurt. De openbare Daltonschool Elserike ligt op een steenworp afstand. Het is de derde school sinds 1835.

Na 1870 stond de oude school deels leeg. Eén lokaal hoorde bij de woning van de bovenmeester en werd gebruikt als schuur en later als garage. Het andere deel was een rommelhok.

Contant

Al in 1860 probeerden Elsenaren een eigen kerk te stichten. De gelovigen kerkten veelal in het 8 kilometer verderop gelegen Rijssen. Nu is het een mooi ritje, maar toen was je uren onderweg. De kerk in Elsen liet lang op zich wachten. Pas in 1900 kwam zij er. Een kerkbestuur werd gevormd en de helft van de oude school –de andere helft was immers de schuur van de bovenmeester– werd kerk. De toenmalige gemeente Markelo verhuurde het pand. Predikanten uit Rijssen gingen voor. Ze werden contant betaald.

De preekstoel is vlak na de Tweede Wereldoorlog gemaakt door de plaatselijke aannemer. De Duitsers gebruikten de kerk als paardenstal en het meeste meubilair was daardoor vernield. De banken zijn ook van na de oorlog.

Auto

Negentig jaar lang was het gebouw deels kerk, deels garage. Een kleine verbouwing in 1983 veranderde daar weinig aan. Het gebeurde nogal eens dat de buurman die in het ’t Oale Meastershoes woonde en die niet kerkelijk was, tijdens de dienst met veel rumoer zijn auto startte, waardoor de predikant even moest stoppen tot het geraas voorbij was.

In 1990 werd de garage eindelijk bij de kerk getrokken. De kerk werd twee keer zo groot. Ook werd Elsen een wijkgemeente van hervormd Rijssen.

De afgelopen maanden is er weer verbouwd, ingegeven door het feit dat er een invalidentoilet moest komen. De consistoriekamer is bij de kerk getrokken en een nieuwe kleine vergaderruimte verrees als aanbouw. De kerk kreeg een nieuwe keuken, nieuwe toiletten, een nieuw plafond en nieuwe vloerbedekking. De muur achter de preekstoel kwastten de Elsenaren wit. Kerkgangers weken zes keer uit naar de gemeenschapsruimte van de aanpalende openbare school.

De buurtschap Elsen ligt tussen Rijssen en Markelo in (zie kader). Sinds een jaar of vijf worden er hier ook gezangen gezongen. Het kerkbezoek neemt nog altijd toe. Het gehucht tussen de glooiende Twentse velden gaat in tegen de landelijke trend. „Bijbelgetrouw, kleinschalig kerken op een prachtige plek, dat vinden de mensen waardevol. Hier zit je letterlijk dicht bij elkaar. Het gaat om de Boodschap hier in Elsen.”

Hervormd Elsen hoort bij Rijssen

De hervormde wijkgemeente Elsen is onderdeel van de hervormde gemeente Rijssen. Burgerlijk valt Elsen onder de gemeente Hof van Twente en niet onder Rijssen-Holten.

In 1990, na de grootste verbouwing, deed de burgerlijke gemeente Markelo, later opgegaan in Hof van Twente, het gebouw voor een symbolisch bedrag over aan de hervormde gemeente Rijssen. Voorwaarde was wel dat er een eigen kerkbestuur in Elsen zou blijven. Dat was een wens van de lokale bevolking, die zeggenschap wilde houden over het kerkje. Aldus geschiedde.

Een deel van de collecteopbrengst is bestemd voor de eigen wijkgemeente. Predikanten uit Rijssen komen bij toerbeurt preken in Elsen.

Elke zondagochtend is er een dienst, aanvang 10.00 uur. De kerk zit bijna altijd vol.