Bondskanselier Schröder, president Chirac en premier Blair waren woensdag, vergezeld van een aantal ministers, in Berlijn bijeen voor een minitop. Andere landen zijn argwanend ten aanzien van dergelijke onderonsjes. Ze vrezen dat het trio eropuit is met elkaar de zaken te bedisselen en vervolgens de rest van de EU te confronteren met dictaten.

Met name van Italiaanse zijde klonk dezer dagen scherpe kritiek. Premier Berlusconi sprak over „knoeiwerk” en minister voor Europese Zaken Buttiglione waarschuwde geen Europa te creëren met eerste- en tweederangsleden. „We zijn met 25, niet met 3”, benadrukte hij.

Premier Balkenende zei tijdens een bezoek aan Slowakije dat hij het beraad niet bedreigend vindt voor de eenheid. Maar de drie dienen zich volgens hem wel te realiseren dat ze moeten samenwerken met de overige partners.

Schröder, die als gastheer fungeerde bij het overleg in kleine kring, probeerde geruststellende woorden te spreken. „We willen niemand domineren en zeker niet Europa”, verzekerde hij na afloop van de ontmoeting. Van Franse kant wordt erop gewezen dat het gemakkelijk is om in de Unie als geheel besluiten te nemen als de toonaangevende naties het onderling al eens zijn.

De politieke leiders stonden in Berlijn vooral stil bij de economische situatie. Dat onderwerp vormt ook de hoofdmoot van de EU-lentetop die eind volgende maand plaatsvindt in Brussel.

In 2000 hebben de regeringsaanvoerders in de zogeheten Lissabon-strategie het streven vastgelegd om van Europa de meest concurrerende kenniseconomie van de wereld te maken, met een hogere groei en meer werkgelegenheid. In 2010 zou het zover moeten zijn, maar tot dusver lijkt het verwezenlijken van die ambitie ver weg. „De realiteit van vandaag is dat we, tenzij er snel actie wordt ondernomen door alle lidstaten, onze doelstelling missen”, constateren de drie in een gezamenlijke verklaring. Daarom achten zij nieuwe impulsen noodzakelijk.

Zij wensen in dat verband een centrale rol voor de Europese Commissie. De zittende ploeg van voorzitter Prodi ruimt per 1 november het veld voor een nieuw team. Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië dringen erop aan dat daarin een machtige vice-voorzitter aantreedt die een uitgebreide portefeuille krijgt. Hij zou een coördinerende functie moeten hebben in de economische sfeer, met bevoegdheden op terreinen zoals interne markt, industrie, handel en milieu.

Het voorstel is per brief toegezonden aan Ierland, dat gedurende dit halfjaar het EU-voorzitterschap bekleedt. In kringen van de huidige Commissie zijn de reacties terughoudend. Een woordvoerder meent dat er in ieder geval geen supercommissaris mag komen, omdat nu eenmaal het principe geldt van gelijkwaardigheid van alle commissarissen.

Het is bekend dat Schröder zich ergert aan het beleid van de huidige Commissie. Dat zou te weinig gericht zijn op bescherming van de industriële belangen van Duitsland en daardoor de noodzakelijke innovatie belemmeren. Zo brengen de milieunormen hoge kosten voor de chemiesector met zich mee.

De grote drie verzoeken meer rekening te houden met het aspect van de internationale concurrentiepositie. Zij manen verder tot extra investeringen in kennis en vernieuwing en tot het wegnemen van bureaucratische rompslomp voor het bedrijfsleven.