Voor het geval de beide zijden er samen niet op tijd uitkomen, hebben zij ermee ingestemd dat secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties de witte plekken in een akkoord invult. De bevolking van beide eilanddelen krijgt dan het laatste woord.

In het dorp Pyla laat de bevolking al jaren zien dat het mogelijk is: Grieken en Turken die vreedzaam naast elkaar leven. Pyla is het enige gemengde dorp van enige omvang op het eiland. „Pyla is absoluut een voorbeeld”, zegt een van de 1600 inwoners, de Turks-Cyprioot Engin Mustafa, van zijn koffie nippend in een café waar de muren zijn gedecoreerd met afbeeldingen van historische figuren uit de moderne Griekse geschiedenis.

Mustafa’s neef, Hasan Bayaz, zegt te hopen dat heel Cyprus wordt zoals Pyla, waar Turken zonder ruzies en vechtpartijen naast Grieken wonen, in hun lage huizen met tuinen vol olijf- en sinaasappelbomen. Midden in het dorp staan op enkele meters van elkaar een Grieks-orthodoxe kerk en een moskee.

Het dorp is ontsnapt aan de massale verhuizingen van na de Turkse invasie van 1974 doordat het in de bufferzone tussen beide eilanddelen ligt, op het terrein van een Britse legerbasis. De bewoners kunnen naar de rest van het eiland via een Griekse of een Turkse controlepost, afhankelijk van naar welk deel ze willen.

Een Turk kan in Pyla zonder problemen naar het Griekse café. Sommigen, zoals Mustafa en zijn neef, doen dat, maar de meesten geven de voorkeur aan hun ’eigen’ café, aan de overkant van de straat. Grieken en Turken hebben ook eigen scholen en winkels. Als ze niet willen, hoeven ze niets met elkaar te maken te hebben.

Omdat Pyla in de bufferzone ligt, is de handhaving van de openbare orde in handen van politieagenten van de Verenigde Naties. Sergeant Rab Albertson, een Australiër, zegt niets te merken van problemen tussen Grieken en Turken. „Het is hier net als in talloze andere plaatsen op de wereld. Verschillende bevolkingsgroepen gaan naar verschillende uitgaangsgelegenheden.”

Toch voelen niet alle Turken zich gemakkelijk bij het vooruitzicht van hereniging. Rifat Celebi vertelt over de jaren ’60, toen hij en zijn familie zich in hun huis schuilhielden terwijl Grieken en Turken op straat tegen elkaar vochten. „Wij waren bang voor hen en zij waren bang voor ons”, zegt hij. Nu is die angst afgenomen. Maar toch zegt Celebi, wijzend op de heuvel buiten Pyla waar het Turkse leger een observatiepost heeft: „Zonder hen zou ik me niet veilig voelen.”

Volgens Yannakis Georgiou, een Griek, hoeft Celebi zich nergens zorgen over te maken. De afgelopen drie decennia is het Griekse deel van het eiland overspoeld door buitenlandse toeristen en zakenlui. „We zijn er aan gewend geraakt om met veel verschillende soorten mensen te maken te hebben”, zegt Georgiou in het Griekse café van Pyla waar ook Mustafa zit. „Als we met zo veel nationaliteiten om kunnen gaan, waarom dan niet met de Turken?”

Mustafa is het roerend met Georgiou eens. „Er zijn dingen gebeurd, maar daar kunnen we niet voor eeuwig bij stil blijven staan. We moeten vooruitkijken. Straks worden we Europeanen.” Even kijkt Mustafa peinzend voor zich uit. Dan voegt hij er aan toe: „Het gaat tijd kosten, dat wel.”