Kerkelijke gemeenten presenteren zichzelf steeds meer op digitale media. We hebben er echter voor te waken dat de Naam van God niet door ons toedoen gelasterd wordt (Rom. 2:24). Bezinning door kerkenraden, voorgangers en gemeenteleden is belangrijk voordat kerkdiensten op internet worden geplaatst.

YouTube

Op YouTube zijn veel kerkdiensten te vinden uit de gereformeerde gezindte. Over het algemeen is daar niets mis mee. Het kan erg nuttig zijn voor mensen die ziek zijn of voor mensen die graag op doordeweekse dagen een dienst willen beluisteren. Bovendien is het een goed evangelisatiemiddel.

Deze kerkdiensten worden in de regel geplaatst onder verantwoordelijkheid van de betreffende kerkenraad. Dit is ook de juiste weg. Vaak wordt de mogelijkheid om online een reactie te plaatsen, uitgeschakeld.

Er zijn echter ook diensten te vinden waarin de presentatie van de voorgangers te wensen over laat. Ik vermoed dat dit diensten zijn die door individuele gemeenteleden zijn geplaatst, zonder medeweten van de kerkenraad. Dat is een kwalijke zaak. Een luisteraar uit onze gezindte zal met deze diensten weinig problemen hebben. Buitenstaanders reageren er heel anders op. Reacties gaan vaker over de presentatie dan over de inhoud, en zijn negatief van aard. Gelukkig zijn er ook mensen die tegengas geven en het positieve uit de preek naar voren proberen te brengen.

Zendingsgebied

Bij het plaatsen van kerkdiensten op internet moeten we ons realiseren dat internet in feite zendingsgebied is. Dat betekent dat deze diensten alleen geplaatst moeten worden wanneer ze geschikt zouden zijn als evangelisatiemiddel. Een dienst waarin de wereldse luisteraars als het ware worden gedwongen om in te gaan (Lukas 14:23). Overigens ben ik van mening dat dat geldt voor alle diensten. Voorgangers doen er goed aan om werk te maken van de wijze waarop zij hun preek uitspreken of Gods Woord lezen. Daarin ligt ook een taak voor de kerkenraad. Laten die de voorgangers, indien nodig, aanspreken op hun voordracht. Eerbied voor het Woord betekent ook dat deze rustig, zakelijk en op toon wordt voorgelezen en gepredikt.

Privacy

Een ander aandachtspunt bij het plaatsen van kerkdiensten op internet is de privacy van gemeenteleden. Het is de vraag of het wenselijk is dat in de dienst namen en adressen van bijvoorbeeld zieke personen worden genoemd, en dat die vervolgens door iedereen te beluisteren zijn. Wat dat betreft zou ik ervoor willen pleiten voorafgaand aan de dienst dergelijke namen en adressen voor te lezen, en in de voorbede hooguit de namen te noemen. Dan is het erg eenvoudig het gedeelte voor het votum en de groet bij plaatsing op internet weg te laten.

In sommige gemeenten kent men de praktijk van openbare schuldbelijdenis bij overtreding van het zevende gebod. Plaatsing op internet van dergelijke diensten kan dan voor betrokkenen erg vervelend zijn en een levenslange schandpaal vormen. Daarom dient hier ook voorzichtig mee om te worden gegaan.

Jongeren

Ouders dienen erop toe zien dat hun kinderen geen mobiele telefoons mee naar de kerk nemen. Jongeren gebruiken die vaak om berichten naar elkaar te sturen of met andere dingen bezig te zijn. Daarmee leidt het hen af van de prediking van het Woord. Deze telefoons worden echter ook gebruikt om stiekem de voorgangers mee te filmen. Uit deze filmpjes worden dan bepaalde poses van de voorganger geknipt die vervolgens op de sociale media terechtkomen. Op die manier wordt geprobeerd voorgangers belachelijk te maken.

Kerkenraden zouden beleid vast moeten stellen met betrekking tot de wijze waarop zij op internet vindbaar (willen) zijn. Het is daarbij ook goed om na te denken over het vastleggen van de eigen naam op de diverse sociale media. Op die manier wordt voorkomen dat buitenstaanders de naam van een gemeente gebruiken zonder dat de kerkenraad dat wil. Het beleid zou ook goed gecommuniceerd moeten worden met de gemeente. Op die manier kan wildgroei voorkomen worden.

De auteur is informaticaleraar, ict-coördinator en mediacoach.