De 60-jarige anglicaan krijgt binnen de Anglicaanse Kerk in Engeland als speciaal aandachtsgebied de positie van conservatieve evange­licalen. Thomas stond bijna twintig jaar als voorzitter aan het roer van Reform. Zijn opvolger, David Banting, sprak woensdag de verwachting uit dat het toetreden van Thomas tot de vergadering van bisschoppen ervoor zorgt dat de kerk zich meer zal richten op evangelisatie en dat binnen de kerk het Bijbelse getuigenis meer centraal komt te staan.

Mary Durlacher, een conservatieve evangelicaal die lid is van de generale synode van de Church of England, noemt de benoeming van Thomas een „mijlpaal.” Durlacher is blij dat de kerk niet alleen met woorden, maar ook met daden de behoudende anglicanen tegemoetkomt.

Thomas was als voorzitter van Reform de advocaat van bezorgde protestanten in de kerk. Tijdens de slepende discussie over het openstellen van de ambten voor vrouwen hamerde Reform erop dat de Church of England moet voorkomen dat behoudende gemeenten worden aangestuurd door een liberale vrouwelijke bisschop.

Uiteindelijk werd die eis van Reform niet ingewilligd. Wel kwam de raad van bisschoppen met een alternatief: het aanstellen van een ‘vliegende bisschop’. Die is in tegenstelling tot andere bisschoppen niet verantwoordelijk voor een eigen bisdom. Zo kan hij in heel Engeland de belangen behartigen van conservatieve evangelicalen.

De stap van de anglicanen om een vliegende bisschop te benoemen is niet nieuw. Eind vorige eeuw deed de Church of England iets soortgelijks om anglokatholieken binnen de kerk te houden. Die actie had niet helemaal het gewenste effect. Uiteindelijk stapte een deel van deze groep toch over naar de Rooms-Katholieke Kerk. Die beweging kreeg zelfs nog een duwtje in de rug toen de rooms-katholieken een regeling instelden waarmee anglo­katholieken met behoud van hun anglicaanse gewoonten, zoals een liturgie volgens het Book of Common Prayer, konden overstappen.

Ook Thomas, een representant van de protestantse vleugel in de Anglicaanse Kerk, stond de laatste jaren regelmatig met één been buiten de kerk. Hij onderhield als voorman van Reform banden met kerken die zich anglicaans noemen, maar die vanwege bezwaren tegen het liberale klimaat in de Church of England buiten de gevestigde kerk opereerden. Thomas vroeg zich de achter­liggende jaren regelmatig hardop af of er binnen de Anglicaanse Kerk nog ruimte is voor conservatieve evangelicalen.

Voor Thomas viel het kwartje. Hij stelde zich constructief op toen tijdens de generale synode van 2013 bleek dat de komst van vrouwelijke bisschoppen slechts een kwestie van tijd zou zijn. Wel bleef hij benadrukken dat de kerk de plicht heeft om aandacht te schenken aan de positie van minderheden die moeite hebben met die ontwikkeling.

Binnen de Church of England bestaan ook bezwaren tegen het aanstellen van vliegende bisschoppen. Tegenstanders menen dat de eenheid van de kerk er niet mee gediend is. Het aanstellen van een speciale bisschop zou in hun ogen onnodig moeten zijn: iedere bisschop zou zich zodanig moeten opstellen dat parochies in zijn bisdom zich niet in hun ‘ligging’ voelen aangetast.

Vanuit progressieve delen van de kerk werd woensdag kritisch gereageerd op de aanstelling van Thomas. De invloedrijke theoloog, blogger en gospel­zangeres Vicky Beeching, die vorig jaar aangaf lesbisch te zijn, liet via sociale media haar afkeuring horen en kreeg daarbij overweldigende steun.

Diplomatieker was de reactie van Jody Stowel, voorzitter van Women and the Church (Watch), een pressiegroep die jarenlang aandrong op de aanstelling van vrouwelijke bisschoppen. Ze stelde blij te zijn dat Thomas de Church of England als geheel wil dienen. Wel waarschuwde ze ervoor dat er met de komst van een speciale bisschop voor conservatieve evangelicalen een kerk binnen de kerk dreigt te ontstaan.