Binnenland

„Beveilig vitale computersystemen”

Belangrijke computernetwerken in Nederland moeten beter worden beveiligd. Nu zijn die systemen te kwetsbaar. De risico’s van een cyberaanval worden onderschat.

Van onze verslaggever
18 February 2004 11:35Gewijzigd op 14 November 2020 00:58

Dat zei ir. H. Luiijf, TNO-expert op het terrein van de bescherming van vitale structuren, dinsdagavond op een bijeenkomst in Den Haag. Hij wees erop dat diverse systemen van bijvoorbeeld telecommunicatie, drinkwaterlevering en elektriciteitsvoorziening nauw met elkaar verbonden zijn. Met alle gevaren van dien.

Kwaadwillenden kunnen de maatschappij ontwrichten, aldus Luiijf, ook verbonden aan het Clingendael Centrum voor Strategische Studies. „Als de grote NS-computer wordt gesaboteerd, staat 70 procent van de treinen stil.”

Luijff herinnerde aan de chaos die bijvoorbeeld het virus Code-Red Worm in juli 2001 veroorzaakte. Eén miljoen computers raakten in enkele dagen besmet. In Duitsland vielen pinautomaten uit. De schade beliep naar schatting 2,4 miljard dollar. In februari 2001 stuurde een man uit Sneek met het Koernikova-virus computersystemen in de war. „Het netwerk van het ministerie van Landbouw was daardoor anderhalve dag uit de lucht. De mkz-crisis begon enkele weken later. Wat voor chaos zou ontstaan zijn als het computersysteem tíjdens de mkz-crisis was platgelegd?”

We varen te vaak blind op betrouwbaarheid van systemen, waarschuwt de TNO-expert. „We hebben ons halve leven opgehangen aan de mobiele telefoon. Maar het is helemaal niet zo zeker dat de systemen die het mobiele telefoonverkeer mogelijk maken altijd zullen functioneren.”

Luijff wees erop dat een speciaal team in de VS in 79 van de 80 gevallen erin slaagde om elektriciteitssystemen binnen te dringen. „De ene keer dat het niet lukte, werd het team links ingehaald door Chinese hackers.” In een ander geval wist een gefrustreerde werknemer via de computer afsluiters in een rioleringssysteem te manipuleren.

Overheidsdiensten en bedrijven zeggen wel dat ze hun systemen goed hebben afgeschermd, maar die veiligheid is vooral een papierverhaal, vreest de TNO-deskundige. „Men zegt: Al wordt er een kabel losgetrokken, dan nog draait ons systeem door. Als je dan vraagt: Zal ik die kabel er dan uittrekken? is de reactie: Nou ja, doe dat maar niet.”

Hackers kunnen soms haast ongemerkt informatie op sites veranderen. „Als op de site van het ministerie van Defensie een grote spotprent staat met daarop de tekst ”Kaeskop go home”, kan dat plaatje binnen een minuut worden verwijderd. Maar iemand kan verder in de site zinnen toevoegen die niet meteen worden gesignaleerd, zoals de opmerking dat de krijgsmacht er ook is voor de belangen van internationaal opererende Nederlandse bedrijven.”

In internationaal verband loopt ons land „zeker niet achter” als het gaat om bescherming van vitale systemen. Nederland is een van de weinige landen die de kwetsbaarste belangrijke computersystemen in kaart heeft gebracht. Binnenkort gaat een „staatsgeheim” lijstje met een inventarisatie van vitale structuren naar de desbetreffende overheidsdiensten. Buiten onze grenzen komt het thema „langzamerhand op de agenda”, aldus Luiijf. In landen als België en Italië bestaat hieromtrent nog veel „vaagheid en volstrekte onduidelijkheid.”

De informatievoorziening speelt bij oorlogen een steeds grotere rol. Via e-mailbombardementen proberen strijdende partijen elkaar het leven zuur te maken. „NAVO-mensen bestookten tijdens de Balkanoorlog de mensen rond de Servische leider Milosevic met e-mails en faxen om de positie van Milosevic te verzwakken. Bedrijfsdirecteuren lazen in zo’n bericht: Als je niet ophoudt om Milosevic te steunen, gaat volgende week je staalfabriek eraan.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer