Wie die cijfers beziet, kan zich alleen maar verbazen over de grote betrokkenheid van veel –ook jonge mensen–bij de herdenking van de gevallenen op 
4 mei. Ook vanavond zal de Dam in Amsterdam weer vol staan met duizenden mensen die de nationale herdenking willen meebeleven. Ouderen, maar vooral veel jongvolwassenen, niet zelden met kinderen.

En dat herdenken kan nooit zonder kennis. Kennis van wat er in de Tweede Wereldoorlog gebeurde. Kennis van de onderdrukkers, maar ook kennis van onze bevrijders. Wie waren die mensen die hun leven waagden of gaven voor onze vrijheid? En heeft die opofferingsgezindheid ons, na zeventig jaar, ook nog iets te zeggen? En wat dan?

Wie een militair ereveld bezoekt, wordt gegrepen door die lange rijen grafstenen. Allemaal mensen met dromen en verlangens. Meestal jong. Met een toekomst voor zich, zeggen we dan. En voor onze vrijheid gaven ze die toekomst op.

Zeker in reformatorische kringen wordt nogal eens gewezen op het feit dat we in Nederland de vrijheid gebruikt hebben voor eigen genot. Tot oorzaak van het vlees, noemt de Bijbel dat. En die constatering is in veel gevallen terecht. Tal van zaken zijn er in onze maatschappij aan te wijzen die verkocht worden onder het label ”vrijheid”, maar die haaks staan op Bijbelse waarden en normen.

Tegelijk moet juist vandaag en morgen de blik ook intern gericht zijn. Wat hebben wíj, orthodoxe christenen, met die vrijheid gedaan? We hebben kennis van de geschiedenis en we weten wat er gebeurde met de Joden. We weten van de bevrijders. En hoe staan wij nu in het leven? Is alles toch, zij het bedekt, gericht op de eigen welvaart?

Herdenken van dat wat gebeurde, kan niet anders dan leiden tot compassie met hen die nu, in 2015, in de goot van de maatschappij liggen. En compassie betekent niet dat je uitgeprocedeerde asielzoekers een blanco cheque moet geven voor een ongelimiteerd verblijf in een hotel. Het betekent ook niet dat je vluchtelingen uit Afrika en het Midden-Oosten met een veerdienst naar Europa haalt. Maar het betekent wél dat er barmhartigheid is in je denken, spreken en handelen.

De Bijbel laat er geen misverstand over bestaan hoe onze houding behoort te zijn tegenover eenieder die letterlijk en figuurlijk buiten de boot dreigt te vallen. De Heere Jezus maakt in Matthëus 25 duidelijk dat in het laatste oordeel door Hem beoordeeld zal worden hoe vreemdelingen, zieken, naakten, dorstigen en gevangenen die op ons levenspad kwamen, door ons zijn behandeld. Zijn minste broeders, noemt Hij hen, om Zich vervolgens met hen te identificeren. „Voor zover gij dit een van deze Mijn minste broeders gedaan hebt, zo hebt gij dat Mij gedaan.”