De gebrandschilderde Goudse Glazen stammen voor het overgrote deel uit de zestiende eeuw. Tijdens de restauratie van 1899-1936 zijn enkele mozaïek-ramen toegevoegd. Die bestaan uit scherven van andere ramen. In 1947 werd voor het laatst een glas geplaatst: ter nagedachtenis aan de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog.

Glazenier Mulders heeft ‘zijn’ nieuwe raam ”Vrijheid van het geweten anno 2016” genoemd. „Ik wil, naast de drie aanwezige realistische voorstellingen van gewetensvrijheid, dit begrip abstract vertalen. Nu dagelijks van zo veel kanten het religieuze gelijk wordt opgeëist, vind ik het passend te antwoorden in een ”niet weten”. Ik wil de eras­miaanse klanken van tolerantie, vergeving en gastvrijheid verbeelden in een abstract patroon van lichte schakeringen, kleurnevels en lichtflitsen.”

Hoort Hem

Zowel de directeur van Museum Gouda, G. de Kleijn, als koster van de Sint-Janskerk en Erasmus­liefhebber M. Tompot maakte zich bij het college van kerk­rentmeesters sterk voor het Erasmusraam. De onthulling staat gepland op 5 februari 2016, hoewel de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed daar nog geen groen licht voor gegeven heeft.

Volgens voorzitter dr. A. L. H. Hage was zijn college van kerkrentmeesters direct enthousiast. „Een van de in 1933 geplaatste mozaïekramen zal moeten plaatsmaken voor Erasmus. Het nieuwe raam komt vlak bij het glas over de doop van Christus door Johannes, waar deze zegt: „Hoort Hem!” In Erasmus’ boek ”Filosofia Christi” legt deze daar ook de nadruk op. Omdat het in 2016 ook 500 jaar geleden is dat Erasmus het Nieuwe Testament in het Grieks publiceerde, is de timing passend. De kerkrentmeesters hebben natuurlijk wel zorgvuldig bekeken of en hoe het ontwerp past binnen het functioneren van de kerkelijke gemeente die zondags in de kerk samenkomt.”

J. Hilgers, secretaris van de Stichting Fonds Goudse Glazen, is blij met de aanwinst, die 125.000 euro zal kosten. „Het wordt met 7,6 bij 4,35 meter een vrij groot raam. Het Goudse museum heeft het bedrag door sponsoring bijeengebracht.”

De Goudse kerkhistoricus dr. 
P. H. A. M. Abels roept in zijn internetblog op tot een stads­discussie over het raam. „Het onderschrift van het raam ”Desiderius Erasmus, Goudae conceptus, Roterodami natus” (in Gouda verwekt, in Rotterdam geboren, red.) gaat mee met het door Erasmus zelf verspreide verhaal dat hij Rotterdammer zou zijn. Hij heeft echter aantoonbaar gesjoemeld met zijn levens­verhaal –zoals met zijn geboorte­jaar– om zijn ­geboorte als kind van een priester en een huishoudster toe te dekken. Er is dus alle reden om ook op dit punt zijn beweringen met een korreltje zout te nemen.”

De kerkhistoricus heeft meer kritiekpunten. „Bij de andere drie vrijheidsglazen wordt nadrukkelijk genoemd wie de schenkers zijn. Bij dit glas ontbreekt dit. Wie wilde de komst van dit glas en waarom? Het zal een abstract kleurenspel worden. Als het de bedoeling is om hiermee „de geest van Erasmus” te vangen, is daar wat voor te zeggen. Maar: het raam past absoluut niet in de iconografie die het glazenprogramma eeuwenlang gekenmerkt heeft.”

Aftikken

Opvallend genoeg heeft nog nauwelijks iemand op Abels’ blog gereageerd. Kerkrentmeester Hage doet dat wel. „Vooropgesteld: dit is natuurlijk een zaak van de kerkelijke gemeente. Wij hebben als protestanten de neiging om Erasmus gemakkelijk af te tikken in de discussie over de vrije wil. Ik durf de stelling te verdedigen dat zonder het Bijbels humanisme de Reformatie er wellicht niet was geweest. We zijn zorgvuldig te werk gegaan.”