Het Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen (UWV) staat de komende jaren voor een geweldige klus. Het aantal uitkeringsgerechtigden dient te worden teruggedrongen en mede als gevolg daarvan moeten er honderden banen bij het UWV verdwijnen. Inkrimpen en bezuiniging op de uitgaven dus, want de middelen van de overheid zijn beperkt en de regering wil zuinig met het belastinggeld omgaan.Tegen die achtergrond steken de kosten voor de herinrichting van het hoofdkantoor van het UWV schril af. Uit het onderzoek van de commissie-Meijer blijkt dat er 3,4 miljoen euro te veel is uitgegeven voor de verfraaiing van het gebouw. Terwijl de standaardnorm voor inrichting van overheidskantoren 600 euro per vierkante meter is, kwam de inrichting van het UWV-gebouw op 1149 euro per vierkante meter. Dat is bijna twee keer het normbedrag. Die schreeuwende overdaad is wel heel wrang, afgezet tegen de bezuinigingsronde waar uitkeringsgerechtigden en UWV-werknemers mee te maken krijgen.

De feiten die de commissie-Meijer boven tafel heeft gekregen, hebben minister De Geus van Sociale Zaken danig in de problemen gebracht. De onderzoeksresultaten hebben hem zodanig doen schrikken dat de kerkelijk meelevende minister het kennelijk nodig achtte op zondag de top van het UWV te verzoeken terug te treden. Wachten tot de eerste werkdag van de week kon hij blijkbaar niet.

De directie van het UWV heeft inmiddels laten weten niet op het verzoek van de minister in te willen gaan. Daarmee heeft De Geus een probleem. Omdat het UWV een zelfstandig bestuursorgaan is, heeft de bewindsman beperkte bevoegdheden. Het ontslaan van bestuurs- en directieleden kan de minister slechts in enkele, nauwkeurig omschreven gevallen, waaronder bestuurlijk onvermogen of wanbeheer.

Naar het zich laat aanzien, is het voor de minister niet mogelijk de top van het UWV op deze grond te ontslaan omdat hij zelf de begroting van de uitkeringsinstantie heeft goedgekeurd. Daarbij is hij te zeer afgegaan op de informatie van de directie. Op basis van die gegevens heeft hij nog vorig najaar tegenover het parlement de indruk gewekt dat van overdaad en geldsmijterij bij de inrichting van het hoofdkantoor geen sprake was. Alleen ter wille van de gemoedsrust van de Kamer stemde hij in met het onderzoek van de commissie-Meijer.

Dat vertrouwen in de UWV-top is De Geus nu duur komen te staan. Gisteren heeft hij het parlement zijn excuses aangeboden voor het feit dat hij onjuiste informatie heeft verstrekt. Dat feit was op zichzelf lange tijd reden om te vertrekken, ook al -zoals in dit geval- loog een minister in commissie. Op dit punt is er de laatste jaren verandering opgetreden. In politieke kringen wordt nu onderscheid gemaakt tussen het bewust zelf verkeerd voorlichten en het verstrekken van onjuiste informatie doordat anderen niet eerlijk zijn geweest. De Kamer lijkt daarom genoegen te nemen met de spijtbetuiging van De Geus. De fout ligt niet bij hem, maar bij de directie van het UWV. Die draaide de bewindsman een rad voor ogen.

Wanneer deze week een debat in het parlement wordt gehouden, zal dat ook niet zozeer gaan over vraag in hoeverre de minister zich schuldig moet voelen omdat hij onjuiste feiten heeft verstrekt. Het zal veel meer gaan over de vraag hoe het zo ver kon komen. Waarom heeft De Geus niet eerder een onderzoek ingesteld?

Die vraag is ook relevant. De moraal die de UWV-top er op nahoudt, is laakbaar. Én omdat er duidelijk sprake is van verkwisting van geld dat de belastingbetaler heeft opgebracht, én omdat het UWV kennelijk een loopje neemt met de beleidskaders en het toezicht van de minister. En dat kan niet. Dat is tegelijk het grootste probleem van De Geus.