De ZMF heeft in kaart gebracht welke recreatieprojecten er in Zeeland op stapel staan of in de afgelopen twee jaar zijn gerealiseerd. Het zijn er rond de veertig: luxe villaparken, jachthavens, hotels. „Het is belangrijk dat wij een visie op de kust en op de kustbebouwing ontwikkelen als reactie op het enorme aantal investeringsactiviteiten dat momenteel aan de Zeeuwse kust te bespeuren valt”, zegt scheidend ZMF-directeur Tjeu van Mierlo. „Wij gaan hier de komende maanden mee aan de slag.”

Ontwikkeling

Een opmerkelijke ontwikkeling in Zeeland is dat gemeenten nu ook bouwprojecten op de stranden toestaan, iets wat tot voor kort in Zeeland onbespreekbaar was. Een recent voorbeeld is de omstreden bouw van veertig vakantievilla’s op het Sophiastrand op Noord-Beveland, bij Wissenkerke. De permanent bezette villa’s staan binnen de begrenzing van Nationaal Park Oosterschelde.

Natuurorganisaties en het nationaal park waren niet betrokken bij de plannen. Ineens stonden die villa’s op het strand; ze waren ook in een mum van tijd allemaal verkocht. Intussen heeft de gemeente besloten dat er nog twintig bij komen. Volgens de ZMF zijn de natuureffecten van dit project nauwelijks onderzocht. „Het strand was van iedereen. Maar dat lijkt afgelopen, de omslag in het denken is gemaakt.”

De enige bouwsels die Zeeland van oudsher toestond op het strand waren de strandpaviljoens en de slaapstrandhuisjes. Maar de laatste, aan de Walcherse en sinds kort ook West-Zeeuws-Vlaamse kust, staan er alleen van maart tot oktober. Daarna worden ze op een truck gezet en het strand afgereden om gedurende de winter in de stalling te staan.

De ZMF is bang dat het volbouwen van de Zeeuwse kust niet alleen leidt tot verstoring van de natuur. Gevreesd wordt dat Zeeland door die verhoogde recreatiedruk straks het kind met het badwater weggooit, benadrukt Van Mierlo. „Vooral Belgische toeristen verruilen graag de tjokvolle Belgische boulevards voor de rustige charme van de Zeeuwse kust met zijn open stranden en duingebieden. Zeeland moet oppassen straks niet aan het kortste eind te trekken als het nu besluit projectontwikkelaars de vrije hand te geven. Die ondernemers hebben geen oog voor de leefomgeving, maar werken aan de tekentafel de meest ambitieuze plannen uit.”

Proef

Woordvoerder Marco de Feiter van het waterschap Scheldestromen zegt dat de villa’s op het 
Sophiastrand daar bij wijze van proef mochten komen. „Het betreft een pilot. Dat staat ook duidelijk in de vergunning die aan aanvrager Roompot is verleend.” De vakantievilla’s staan er sinds 2014. Elk jaar wordt opnieuw beoordeeld of de aanwezigheid van de huizen de kustveiligheid in gevaar brengt. Zolang dat niet het geval is mogen ze blijven staan, zegt De Feiter.

Hij wijst er op dat de huizen wat in de luwte liggen, omdat ze zich achter de stormvloedkering bevinden en bij storm niet direct door de zee worden aangevallen. Bouwen op het strand blijft wat het waterschap betreft in principe taboe. De Feiter: „De landzijde van het duin is een ander verhaal; bebouwing die zich daar al bevindt mag soms worden uitgebreid, tot een maximum van 20 procent. Aan de zeezijde van de duinenrij zien wij liever geen bebouwing. Bij een zeer zware storm kan al het zand onder een pand worden weggeslagen waardoor het instort.”

Te gek

De familie Roelse uit Vlissingen verhuurt al 55 jaar slaapstrandhuisjes op het strand bij Westduin, even buiten Vlissingen. „Zeeland wordt in toeristisch opzicht een beetje overvoerd”, vindt mevrouw A. Roelse (71). „Het wordt een beetje te gek. Nu willen ze hier in het Nollebos onder aan de duinen ook al een vakantiepark bouwen. Straks blijft er geen natuur over.”

De Feiter kan haar een beetje geruststellen: in flinke delen van de kuststrook op Walcheren en in Zeeuws-Vlaanderen en in de gehele Kop van Schouwen blijft elke bebouwing taboe. De Feiter: „Op die plekken doen wij aan dynamisch kustbeheer, wat betekent dat we de natuur er volledig haar gang laten gaan; zand en wind hebben er altijd vrij spel.”

Het stelt critici, waaronder de ZMF, nog niet gerust. Hun vrees blijft dat gemeenten op enig moment toch zullen zwichten voor de gouden bergen die hun worden voorgespiegeld door de projectontwikkelaars en hun ronkende pr-afdelingen.