Om het met een understatement te zeggen: een beetje kijk heeft hij wel op het onderwerp. Afkomstig uit de bouwwereld (jarenlang was hij vertegenwoordiger in bouwmaterialen), kwam hij in 1994 voor de RPF in de Tweede Kamer. Na zijn gedwongen vertrek aldaar aanvaardde hij een baan als ’ambassadeur’ bij het bouwbedrijf Volker Wessels. Zijn taakopdracht luidt om binnen dit concern „aandacht te generen voor het publieke belang.” Van Dijke: „De bouwwereld is lange tijd sterk naar binnen gericht geweest, vooral bezig met het primaire proces: storten en bouwen maar. Vooral door de parlementaire enquête naar de bouwfraude, twee jaar geleden, is de knop in de sector omgegaan. Men beseft nu dat ook een bouwer maatschappelijke verantwoordelijkheden heeft, dat hij een morele standaard moet hanteren bij het binnenhalen en uitvoeren van werk.”

Juist daarom schrok de oud-ChristenUnie-leider toen eind vorige week in de media nieuwe berichten verschenen over omvangrijke bouwfraude. Uit een tot nu toe onbekende schaduwboekhouding blijkt dat de fraude niet beperkt was tot de weg- en waterbouw, maar ook voorkwam bij de bouw van woningen, fabrieken, scholen en ziekenhuizen. „Ik baalde van dat nieuws. Het is natuurlijk niet leuk als je vrouw zegt: „Wil jij nog bij zó’n bedrijf horen?””

Toen hij echter wat nauwkeuriger kennisnam van de feiten, zakte zijn verontrusting. „Het is weliswaar niet goed wat er gebeurd is, maar we hebben het wel over de periode vóór 2001, dus voordat klokkenluider Ad Bos met zijn schaduwboekhouding van Koop Tjuchem de publiciteit zocht. Het zou veel erger geweest zijn als het betrekking had op de periode daarna. Dan zou het voornemen van de bouwsector: „Dit mag nooit meer gebeuren; we gaan schoon schip maken”, volstrekt ongeloofwaardig zijn geworden.”

Nu de schaduwboekhouding van Boele & Van Eesteren betrekking blijkt te hebben op het verleden, houdt Van Dijke er moed op dat de bouwbedrijven het tijdperk van frauderen, smeren en fêteren werkelijk achter zich hebben gelaten. „Wat ik daarvan zie in mijn eigen bedrijf, geeft me zeker vertrouwen. Bij mijn aantreden bij Volker heb ik een rondgang gemaakt langs de verschillende directies. Toen bleek mij dat de raad van bestuur van het concern niet alleen een eigen gedragscode heeft opgesteld, in aanvulling op de algemene gedragscode van de AVBB, maar dat zij ook daadwerkelijk toeziet op de naleving ervan. Directeuren en personeel krijgen heel duidelijk de boodschap mee: wie met die praktijken doorgaat en betrapt wordt, mag zijn bureau op gaan ruimen en kan de foto van zijn vrouw in gaan pakken.”

Werkelijk beëindigd zullen de bouwperikelen pas zijn als én aannemers én de overheid zich inspannen om tot een andere werkcultuur te komen, benadrukt Van Dijke. „Ik hoorde pas nog van een aanbesteding van een rijksweg, waar tien mensen waren uitgenodigd. Daar ging het, wat de aanpak door de overheid betreft, nog steeds op de oude manier. Aannemers moesten op heel korte termijn pakken papier aanleveren, en dus veel geld investeren in een project dat ze misschien helemaal niet kregen toebedeeld.”

Echte verbeteringen komen pas als de overheid zindelijk omgaat met haar eigen monopoliepositie, stelt de oud-politicus. „Dus niet voortdurend zo goedkoop mogelijk uit proberen te zijn, want dan geef je bouwers geen enkele ruimte voor innovatie en creativiteit.”

Over het idee om een zwarte lijst op te stellen van malafide bedrijven, is hij sceptisch. „De overheid moet de sector wel de rúímte geven om met een schone lei te beginnen. Ik begrijp dat het OM boetes uitdeelt wegens misstanden uit het verleden en ben blij dat grote bedrijven die ook betalen, maar we moeten oppassen voor een cumulatie van sancties.”