Bremer verwerpt islamgrondslag
De Amerikaanse bewindvoerder in Irak, Paul Bremer, heeft maandag laten doorschemeren dat hij zijn veto zal uitspreken over een grondwet die de islam tot uitgangspunt van de wet zou maken, zoals sommige leden van de Iraakse bestuursraad willen.
Vooral Iraakse vrouwen zijn bang dat de rechten die zij nu genieten hun zullen worden afgenomen als de islam een grotere rol gaat spelen in een toekomstige grondwet.
Bremer zei dat de ontwerpgrondwet zoals een door de VS benoemde commissie die heeft opgesteld de islam tot staatsgodsdienst uitroept en omschrijft als „bron van inspiratie voor de wet.” Mochten Iraakse leiders erover denken om dat te veranderen en op te nemen dat de islamitische wetgeving, de sharia, het belangrijkste uitgangspunt is van de wetgeving, dan zal Bremer daar niet mee akkoord gaan, maakte hij duidelijk. „Ons standpunt is duidelijk. Het wordt geen wet voor ik heb getekend.”
Een Amerikaanse soldaat is maandag in het centrum van Bagdad omgekomen door een bom die langs de kant van de weg was geplaatst. Een andere Amerikaanse militair raakte gewond. De bom ging af toen drie Amerikaanse legervoertuigen passeerden, heeft het Amerikaanse leger gemeld. Ook in de stad Baqouba, ten noorden van Bagdad, kwam een Amerikaanse soldaat om door een bomexplosie. Vier soldaten raakten gewond.
Vier Amerikanen die in een taxi van Bagdad naar de oude stad Babylon reisden, werden zaterdag vanuit een andere auto beschoten, meldde het Amerikaanse leger maandag. Een van de Amerikanen kwam daarbij om het leven, de overige drie raakten gewond. De Amerikanen maakten deel uit van een „religieuze groepering”, maar wat voor werk ze deden, meldde het leger niet. Verscheidene christelijke organisaties verrichten humanitair werk in Irak. De vier werden beschoten in de stad Mahmudiyah, waar drie weken geleden een konvooi van de nieuwszender CNN werd bestookt.
Sinds het begin van de oorlog tegen Irak, in maart vorig jaar, zijn daar nu al 540 Amerikaanse militairen omgekomen. Het merendeel van de doden viel nadat president George Bush de oorlog op 1 mei voor beëindigd had verklaard. De afgelopen week zijn dagelijks gemiddeld zeventien aanslagen op Amerikaanse militairen gepleegd.
Een explosie in een basisschool in een sjiitische wijk van Bagdad heeft maandag aan twee kinderen het leven gekost. Vier anderen raakten gewond. De Amerikaanse brigadegeneraal Mark Kimmitt zei tegen verslaggevers in de Iraakse hoofdstad dat het een bomaanslag was.
Volgens Kimmitt heeft een opruimingsdienst ter plaatse nog een tweede bom gevonden, die onschadelijk is gemaakt. Kolonel Adnan Abdelrahman van de Iraakse politie zei eveneens dat er opzet in het spel was. Hij meldde echter één dode en had het niet over een tweede bom. Eerder had een politieman ter plaatse gezegd dat de explosie was veroorzaakt door een granaat die per ongeluk was ontploft.
Een serie krachtige explosies heeft de laatste tijd zowel de sjiitische meerderheid als de rivaliserende soennitische moslimgemeenschap getroffen. Veel Amerikaanse en Iraakse functionarissen zien daarin een complot van buitenlanders en aanhangers van het verdreven regime om een burgeroorlog uit te lokken.
Eerder op de dag waren bij verscheidene aanslagen in Irak ook al doden en gewonden gevallen. In het centrum van Bagdad kwam een Amerikaanse militair om het leven toen zijn konvooi werd getroffen door een bom. In Baquba, 60 kilometer ten noorden van de Iraakse hoofdstad, werd ook een Amerikaanse militair gedood bij een aanslag op zijn konvooi. In totaal raakten bij die aanslagen vijf mensen gewond.
Afgelopen weekeinde vielen in Fallujah zeker 37 doden toen tientallen strijders overheidsgebouwen aanvielen. Een groep militante moslims die zegt de opstandelingen in die stad te vertegenwoordigen, heeft maandag gezegd niet betrokken te zijn geweest bij de aanslagen, waarbij ook zeventig gedetineerden uit een gevangenis werden bevrijd. De groep, die zich ’moedjahedien (heilige strijders) van Fallujah’ noemt, zei geen banden te hebben met „de ongeregelde bende” die de acties uitvoerde. De moedjahedien van Fallujah riep op te stoppen met aanslagen tegen de politie en het leger van Irak.
Amerikaanse militairen hebben maandag de commissaris van politie en de burgemeester van Fallujah gearresteerd. De politiechef had vrijdag, een dag voor de bloedige aanval op het politiebureau in Fallujah, zonder toestemming zijn post verlaten. De burgemeester had zondag zonder toestemming zijn functie neergelegd. Hij zou al meerdere keren met de dood zijn bedreigd. Met hem waren zondag nog zeven lokale politici opgestapt.
De Amerikanen hebben de voormalige voorzitter van het Iraakse parlement, de 74-jarige Saadum Hammadi, na een detentie van negen maanden vrijgelaten. Dat hebben ooggetuigen maandag bericht. Hammadi was een naaste medewerker van Saddam Hussein. Vlak voor de invasie vorig jaar maart had hij gezegd nog vierkant achter de Iraakse leider te staan.
Het proces tegen die leider zelf kan nog wel even op zich laten wachten. De Iraakse coördinator Salem Chalabi, die het proces tegen Saddam Hussein moet voorbereiden, acht het onwaarschijnlijk dat de rechtszaak binnen twee jaar begint. Het selecteren en aanstellen van rechters, het opzetten van rechtbanken en het inrichten van goed bewaakte gevangenissen waar verdachten kunnen worden vastgehouden, kost volgens hem nog veel tijd. In de eerste processen zullen lagere leden van de vroegere Baath-partij voor de rechters verschijnen.
Bij de aanval op een politiebureau en op gebouwen van de Iraakse burgerbescherming in Fallujah in het afgelopen weekeinde waren bij nader inzien toch alleen maar Irakezen betrokken, heeft Kimmitt maandag gezegd.
Zondag nog beweerde bewindvoerder Bremer dat bij de actie, waarbij 25 doden vielen, „buitenlanders” betrokken waren.
Iraakse functionarissen meldden dat minstens vier aanvallers werden gedood en twee gevangen werden genomen. De Amerikaanse woordvoerder Kimmitt zei dat de actie van zaterdag bedoeld leek te zijn om vier Irakezen te bevrijden die waren opgepakt omdat zij een bus van de Iraakse burgerbescherming hadden beschoten. Kimmitt zei dat in verband met de actie verscheidene Irakezen worden ondervraagd, onder wie de burgemeester van Fallujah die enkele dagen voor de aanval zijn ontslag had ingediend.
De Amerikaanse president George Bush en de Britse premier Tony Blair zouden zich moeten verontschuldigen voor het voeren van „een immorele oorlog” tegen het Irak van Saddam Hussein. Dat heeft de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede Desmond Tutu maandagavond gezegd in een lezing in Londen.
„Wat zou het fantastisch zijn als politici zich ertoe zouden kunnen zetten toe te geven dat zij slechts feilbare menselijke wezens zijn, en niet God, en dus per definitie fouten kunnen maken”, zei Tutu. „Helaas lijken ze te denken dat zo’n bekentenis een teken van zwakte is. Zwakke en onzekere mensen zeggen zelden sorry. Het zijn ruimhartige en dappere mensen die er niets minder van worden als ze zeggen: Ik heb me vergist.”
„President Bush en premier Blair zouden heel wat geloofwaardigheid en respect terugkrijgen als ze konden zeggen: „Ja, we hebben ons vergist””, aldus Tutu.
Desmond Tutu heeft zich volgens de Britse omroep BBC vaak kritisch uitgelaten over de oorlog in Irak en de nasleep daarvan sinds hij gastdocent is bij de London University.
