Dat blijkt uit donderdag gepresenteerde enquête ”Kerk op weg naar 2025”, die de Protestantse Kerk tussen 17 februari en 31 maart heeft gehouden.

Van de mensen die openstaan voor verandering, geeft 60 procent aan dat die behoefte aan verandering in hun kerkgemeenschap gedeeld wordt. Ook ervaren degenen die verandering willen voldoende steun hiervoor vanuit de kerkenraad (73 procent), de predikant (73 procent) en de gemeenteleden (76 procent).

Het omzien naar elkaar (pastoraat) is volgens de overgrote meerderheid van de respondenten (90 procent) de belangrijkste kerntaak van kerkzijn. Een goede tweede plaats krijgen de kerkdiensten. Volgens 87 procent behoren kerkdiensten tot de kern van kerkzijn.

Tegelijkertijd zijn het de kerkdiensten waar de meeste behoefte aan veranderingen bestaat. Ongeveer de helft van de mensen die behoefte heeft aan verandering ziet dat in een vernieuwde invulling van de kerkdiensten. Tegelijkertijd is dit ook het onderwerp waarvan de meeste invullers van de enquête denken dat dit gevoelig ligt binnen hun kerkgemeenschap. Zo’n 39 procent verwacht dat vernieuwing in de opzet van de kerkdienst gevoelig ligt.

Een vernieuwde vorm van de kerkdienst zou voor 37 procent van de mensen die nooit of bijna nooit meer naar de kerk gaan een reden zijn om vaker een kerkdienst te bezoeken.

Dr. A. J. Plaisier, scriba van de generale synode: „We kunnen rustig stellen dat de leden van de Protestantse Kerk in Nederland over het algemeen vernieuwingsgezind zijn. En blijkbaar liggen er kansen op het gebied van de invulling van kerkdiensten. Interessant om hier goed over na te denken met elkaar.”

In de enquête werden ook diverse scenario’s geschetst die samenhangen met de organisatiestructuur van de Protestantse Kerk. Nu is het bijvoorbeeld alleen mogelijk om lid te worden van de Protestantse Kerk via doop, belijdenis of als gastlid. Uit de enquête blijkt dat er behoefte is om na te denken over het aanbieden van alternatieve vormen van betrokkenheid, zodat het makkelijker wordt voor geïnteresseerden om zich te verbinden aan de Protestantse Kerk. Vooral predikanten (84 procent) zijn hier grote voorstanders van.

Verder blijkt uit de resultaten van de enquête dat als het eropaan komt qua financiën 63 procent kiest voor het behouden van de predikant in plaats van het kerkgebouw. Als dit scenario verder uitgewerkt wordt, is het denkbaar dat de Protestantse Kerk over een paar jaar ook in huiskamers, scholen en buurthuizen te vinden is.

De enquête ”Kerk op weg naar 2025” is door meer dan 18.000 mensen ingevuld. Het onderzoek gaf mensen de mogelijkheid om mee te denken over de vragen: Hoe gaan we op weg naar de kerk van de toekomst? Welke knelpunten ziet u in de huidige inrichting van de kerk en waar ziet u kansen en oplossingen?

De generale synode van de Protestantse Kerk praat sinds november over het onderwerp ”De kerk op weg naar 2025”. Centraal staat volgens de Protestantse Kerk de inhoud: wat betekent het om een geloofsgemeenschap te zijn „in Jezus naam”? Er is een breed gedeeld besef dat de huidige structuur niet houdbaar is en een te groot beroep doet op mensen en middelen, aldus de kerk.

De generale synode van de Protestantse Kerk bespreekt donderdag de notitie ”Kerk op weg naar 2025”. Het gaat om een bezinnende bespreking; het is de bedoeling dat de landelijke kerkvergadering in november besluiten neemt. De resultaten van het onderzoek vormen volgens de Protestantse Kerk een belangrijke bron van informatie voor deze besprekingen.

Dr. Plaisier benadrukte donderdagmorgen tijdens de bespreking de urgentie om een beluit te nemen. „We leven in exceptionele tijden. We zullen de moed moeten hebben om in te zien hoe de vlag er bij hangt.”

Dat er in 2025 nog een kerk zal zijn, is volgens hem geen vraag. „Daar geloven we in en vertrouwen we op. We hoeven niet in zak en as te zitten of een laatste restje van de kerk te verdedigen. Maar: alleen op de winkel passen kan niet meer. We zijn geroepen om kerk te zijn, en als generale synode leiding te geven. Met een vrolijk hart, ook al zijn we niet altijd vrolijk.”

De Protestantse Kerk in Nederland telt ongeveer 2,1 miljoen leden die lid zijn van één van de ruim 1800 plaatselijke gemeenten.