De Greef doet bij Livestock Research, een instituut dat verbonden is met Wageningen University, onderzoek naar het houden van varkens en konijnen en de invloed die de samenleving daarop heeft. Dinsdagavond spreekt hij in Putten op een bijeenkomst van Contact Christen Agrariërs. Deze vereniging bezint zich met de Bijbel in de hand op ontwikkelingen in de landbouw.

Hoe verklaart u de aandacht voor dierenwelzijn?

„Vooropstaat dat we rijker zijn geworden. Wij kunnen het ons veroorloven om ons druk te maken over dingen waar vroeger nauwelijks over werd nagedacht. Daar komt bij dat de meeste mensen behoorlijk ver van de landbouw af staan, die weten nauwelijks waar het eten op hun bord vandaan komt.

Maar het belangrijkste is dat het onderscheid dat heel lang werd gemaakt tussen mens en dier, weg is. De moderne mens, zeker de hoogopgeleide, ziet zichzelf als een veredeld dier. Ging het vroeger over rentmeesterschap, tegenwoordig ziet men het dier als lotgenoot of partner. Dit is ook de reden waarom in Nederland geen onderzoek meer plaatsheeft aan primaten (apen, TR): die staan te dicht bij de mens.”

Wat vraagt de samenleving van veehouders?

„In één woord: zorgvuldigheid. Je mag als veehouder in Nederland nog steeds ongelooflijk veel, als je maar kunt uitleggen wat je doet en waarom je het zo doet. Als de discussie even loskomt van emoties over bijvoorbeeld hinder en grootschaligheid, hebben boeren bij het publiek veel krediet. Onderzoeken bevestigen keer op keer dat mensen negatieve gevoelens kunnen hebben over het systeem van de veehouderij, maar dat ze veel positiever denken over de boer als mens. Er is begrip voor hem en men vertrouwt op zijn goede bedoelingen.”

Wat zegt de Bijbel over het omgaan met dieren?

„Met name in het Oude Testament staan veel passages die je kunt doorvertalen naar vandaag. De dorsende os die je niet mag muilbanden bijvoorbeeld, betekent dat je een dier niet mag tergen. Vogelnestjes mocht je volgens de mozaïsche wetten uithalen, maar een broedende vogel moest je met rust laten. Gaat het daar alleen over natuurbescherming, zoals boeren soms denken? Daar ben ik het niet mee eens: je mag dieren gebruiken omdat ze nuttig zijn, maar je mag ze niet uitroeien. Een opmerkelijk voorbeeld vind ik dat van het bokje, dat niet gekookt mag worden in de melk van de moeder. Natuurlijk heeft dat alles met de reinheidswetten te maken, maar er staat intussen niet dat je het bokje niet zou mogen doden. Je mag dieren dus opeten, maar er is wel zorgvuldigheid, of zo je wilt respect, vereist. De Bijbel kijkt op twee manieren naar dieren: ze zijn nuttig voor de mens, maar het zijn ook waardevolle schepselen op zichzelf. Denk aan het slot van Jona: …„daartoe veel vee”! De les voor ons is dat dieren niet zomaar dingen zijn. Voor de Schepper zijn ze waardevol en als schepselen van de zesde dag staan ze heel dicht bij de mens. Het valt mij ook op dat de Bijbel onderscheid maakt tussen wilde dieren en vee. Wilde dieren zijn bedreigend voor de mens, het vee is dienend. Maar Jesaja brengt die twee weer bij elkaar: de wolf en het lam zullen te zamen weiden.”

Wat betekent dit voor christelijke boeren?

„Dat zeg ik niet, ik ga me niet als een halve dominee opstellen. Veehouders moeten zelf over deze dingen nadenken. Dat kan vanuit de nutsethiek –ik heb er belang bij om goed voor mijn dieren te zijn– en vanuit de deugdethiek – ik wil een goed mens zijn. Of, en dat staat het dichtst bij christenen, vanuit een plichtsethiek: wat is ons van boven opgelegd? Duidelijk is dat veehouders de afgelopen decennia zelf ook veranderd zijn, hun blik is meer naar buiten gericht. En daar kun je goed met hen over praten, zolang je maar niet in de sfeer van kosten en opgelegde regels terechtkomt.”