Maar er zijn meer verschillen. Een crisis aan het begin van een kabinetsperiode (over bijvoorbeeld het eigen risico in de zorg) is per definitie anders dan een crisis (over bijvoorbeeld asielbeleid) in de tweede helft van een regeertijdvak. Want in elke coalitie stapelen irritaties zich na verloop van tijd op en bij elke samenwerking treedt metaalmoeheid op. Dat maakt laat optredende crises gevaarlijker dan vroeg optredende. Want de kruik gaat zo vaak te water tot hij barst.

Of het geschil tussen VVD en PvdA over de behandeling van uitgeprocedeerde asielzoekers –volgende week of later– tot een barstende kruik gaat leiden, is nog de vraag. Voorlopig lijkt het belang dat liberalen en sociaaldemocraten bij voortzetting van dit kabinet hebben, groot. Hopend op een verder aantrekkende economie rekent immers zowel Rutte als Samsom erop dat zij bij komende Kamerverkiezingen de door hen aangebrachte hervormingen in onze economie electoraal kunnen verzilveren. Dat betekent: nog even de tanden op elkaar en wederzijdse irritaties stoïcijns verdragen. En ondertussen de achterban de indruk geven dat zijn belangen door jouw partij optimaal worden behartigd.

Waarschijnlijk geen kabinetsval dus. Maar dat VVD en PvdA zich vanaf de recent gehouden Statenverkiezingen scherper zijn gaan profileren, heeft elke kranten­lezer allang kunnen vaststellen. Opzichtig zoekt de VVD kiezers aan de rechterflank van het politieke spectrum. Dat doet niet alleen de liberale Kamerfractie door het onlangs door parlementariër Azmani gepresenteerde asielplan (“Alle Europese grenzen dicht”), maar ook partijleider Rutte door over jihadgangers op te merken dat zij beter in het buitenland kunnen sneuvelen dan als terrorist terugkeren naar Nederland. En dat doet niet alleen Samsom door tamelijk onverwacht kritiek te leveren op de lange arm van de zorgverzekeraars, maar ook zijn fractiegenoot Recourt door zich in het Kamerdebat over het juridisch loket aan te sluiten bij de oppositie om zo het inloopspreekuur van de sociale rechtshulp overeind te houden.

Dit verschijnsel van zich steeds sterker profilerende coalitiefracties zullen we de komende maanden, als het kabinet in het zadel blijft, ongetwijfeld vaker gaan zien. Zoals een wieler- of schaatsploeg vanaf het startschot kilometerslang samen optrekt, om dan, richting de eindstreep, ieder voor zich te gaan, zo gaan ook VVD en PvdA naarmate de regeerperiode vordert steeds meer hun eigen plan trekken.

Is dat erg? Is dat gevaarlijk? Dat hangt er maar van af. Zolang in een coalitie de onderlinge verhoudingen goed zijn, met name tussen de leidslieden, kan een samenwerkingsverband heel wat profileringsdrang verdragen. En zolang vicepremier Asscher op Ruttes jihadgangersuitspraak onaangedaan kan reageren met: „Zo denk ík er niet over”, kunnen samenwerkende ideologische tegenpolen de winkel nog lange tijd prima draaiend houden.

Maar de risico’s op een uiteindelijke definitieve breuk nemen met dit alles natuurlijk wel toe. Want door zich steeds minder aan te trekken van de coalitiepartner en door steeds meer vol op het eigen orgel te gaan, ontstaan gemakkelijk middelpuntvliedende krachten die op zeker moment onbeheersbaar worden.

Kan een PvdA haar kiezers nog met goed fatsoen onder ogen komen als zij het enerzijds nadrukkelijk opneemt voor minderbedeelden, maar anderzijds het creëren van een fatsoenlijke bed-bad-broodregeling voor illegalen opgeeft? En kan een VVD nog bij haar kiezers aankomen als zij aan de ene kant de grens wil sluiten voor bijna alle asielzoekers en aan de andere kant uitgeprocedeerde vluchtelingen, zoals men dat ziet, blijft pamperen? Díé twee belangen bij elkaar brengen, is de uitdaging waar liberalen en sociaaldemocraten deze week voor stonden en… dit weekend nog steeds voor staan.