Shell kondigde vorige week aan BG Group te willen overnemen (RD 8-4). Met de overname van de Britse gasproducent is een bedrag gemoeid van maar liefst 64 miljard euro. De overname is echter een grote fout. Het is alsof Kodak tijdens de overgang van analoge naar digitale fotografie een fotorolletjesfabriek koopt. Shell zou zijn miljarden zo veel beter kunnen besteden.

Iedere manager kent het begrip ”cashcow”. Hij weet dat hij zo veel mogelijk winst moet maken met zijn melkkoeien en dat geld moet investeren in de producten van de toekomst. Wat de melkkoeien van de energie-industrie zijn, is overduidelijk: aardolie- en aardgasbronnen. Olie- en gasbedrijven verdienen er miljarden mee.

Aanwijzingen

Waar de toekomst van de energie-industrie ligt, is ook niet zo moeilijk te zien: duurzame energie, van zonnepanelen tot getijdencentrales. Daarvoor zijn op z’n minst vijf aanwijzingen.

De belangrijkste is economisch: zonnepanelen worden jaar in jaar uit goedkoper terwijl het steeds meer geld kost om olie en gas te vinden en uit de grond te krijgen. Vanaf 1970 steeg de olieprijs van 3,18 dollar naar ruim 50 dollar per vat vandaag. De prijs van een zonnepaneel daalde in diezelfde periode van 100 dollar per watt naar 0,50 dollar per watt en blijft dalen. Binnenkort is energie uit zonnepanelen goedkoper dan olie en gas diep uit de oceaanbodem, de Noordpool of schalielagen. Logisch, technologie wordt immers altijd goedkoper (wat kostte de eerste cd-speler ook alweer en wat kost een mp3-speler nu?). Grondstoffen worden per definitie schaarser en dus duurder.

Ten tweede gaan we elektrisch rijden, waardoor we binnenkort geen benzine meer nodig hebben. In de Verenigde Staten is de elektrische Tesla nu al de best verkochte auto in zijn segment.

Ten derde worden huizen en kantoren op zijn minst energieneutraal, waardoor we straks geen aardgas meer nodig hebben.

Ten vierde willen consumenten schone energie die de aarde niet opwarmt. Ze zijn het bovendien beu om dictators zoals Poetin en organisaties zoals IS te financieren. Consumenten oefenen steeds meer druk uit op hun pensioenfondsen om zich terug te trekken uit fossiele-energiebedrijven. Veel jonge pensioenopbouwers, die hun pensioengeld pas over een halve eeuw nodig hebben, willen al helemaal niet dat hun geld naar ten dode opgeschreven fossiele-energiebedrijven gaat.

Ten vijfde hebben overheden plechtig beloofd om de opwarming van de aarde binnen de 2 graden Celsius te houden. Als ze die belofte omzetten in beleid, moeten de olie en het gas van de BG Group die Shell net heeft gekocht, in de grond blijven.

Paardenkoetsier

Terwijl Shell denkt dat het fossiele feest nog deze hele eeuw doorgaat, wijzen alle signalen op een snelle opkomst van duurzame energie en een snel einde van fossiele energie.

De recente geschiedenis van elektriciteitssector zou een waarschuwing voor de olie- en de gasindustrie moeten zijn. De elektriciteitsbedrijven gebruikten hun winsten uit kolencentrales (hun toenmalige melkkoeien) om nog meer kolencentrales te bouwen of te kopen (die van Essent en Nuon bijvoorbeeld) in plaats van te investeren in duurzame elektriciteitsopwekking. De Europese elektriciteitsindustrie verloor hierdoor de afgelopen jaren 500 miljard euro, zo berekende het Britse tijdschrift The Economist.

Shell zou daarom zijn winsten uit de fossiele brandstoffen (nu ze er nog zijn) moeten investeren in nieuwe energiewinning, bijvoorbeeld uit zon, wind en getijden­stromingen. Het zou de winsten uit de energie van de vorige eeuw moeten gebruiken om te investeren in de energie van deze eeuw. Laat Shell bijvoorbeeld de Noordzee vol windturbines zetten en de Spaanse vlakten vol zonnepanelen.

Anders is Shell gedoemd te verdwijnen. Net als Nokia dat verrast werd door de smartphone, de paardenkoetsiers die de T-Ford niet zagen aankomen, en Kodak dat dacht dat het met digitale fotografie niet zo’n vaart zou lopen.

De auteurs zijn respectievelijk hoogleraar urbanism and complexity aan Swinburne University of Technology in Melbourne en energiejournalist. Roggema en Van Baal zijn betrokken bij Follow This, een beweging van activistische aandeelhouders die wil dat Shell een duurzaam energiebedrijf wordt.