Hoeveel illegalen zijn er in Nederland?

Niemand weet hoeveel mensen zonder verblijfsrecht er precies in Nederland zijn. De Stichting Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS) ging uit van 100.000 mensen in 2009. In ieder geval zijn het er zeker tienduizenden. Een zeer klein deel van hen maakt gebruik van opvangvoorzieningen die her en der al zijn georganiseerd door gemeenten en hulporganisaties. De anderen verblijven bij familie, vrienden, zijn zelfstandig of zwerven rond.

Jaarlijks komen er mogelijk duizenden illegalen bij. Zo vertrokken in 2014 ruim 8500 illegalen aantoonbaar en 7440 anderen vertrokken met onbekende bestemming, aldus de Immigratie- en Naturalisatiedienst IND. Niet duidelijk is waar die laatsten zijn gebleven. Het jaar ervoor ging het om ongeveer dezelfde aantallen.

Wie zijn de illegalen?

Het merendeel van de illegalen (circa 60 procent volgens LOS) heeft ooit vergeefs een asielverzoek ingediend. De rest komt op een andere manier binnen of laat een gewone verblijfsvergunning verlopen. Zij hebben een vertrekplicht, maar illegaliteit op zich is niet strafbaar. Maar illegalen kunnen wel in vreemdelingendetentie komen en gedwongen uitgezet worden.

Hoeveel asielzoekers worden in Nederland afgewezen en waarom?

Het aantal asielzoekers stijgt al jaren vanwege de oorlog in Syrië en ging vooral in 2014 fors omhoog naar circa 30.000. De afgelopen jaren werd ongeveer de helft erkend als vluchteling. Vorig jaar werd zelfs twee derde ingewilligd. Dat komt door de vele Syriërs.

Asielzoekers worden afgewezen omdat de IND geen reden voor bescherming ziet, het asielrelaas ongeloofwaardig vindt of als betrokkenen hun identiteit niet kunnen aantonen. In hoger beroep bevestigt de rechter meestal het besluit van de IND.

Kunnen uitgeprocedeerden echt niet weg?

Vaak zeggen betrokkenen dat ze niet terug kunnen, omdat het onveilig is in hun land, zoals Irak, Sudan en Somalië. Vaak zijn het inderdaad landen waar veel onrust en geweld is, maar dat geldt mogelijk niet voor de regio waar zij vandaan komen. Sommige landen nemen hun gevluchte onderdanen niet terug als er sprake is van een gedwongen uitzetting uit Nederland. Maar vrijwillige terugkeer - ook naar die landen - wordt bijna nooit geweigerd. Jaarlijks verleent de IND enkele tientallen vergunningen aan mensen die buiten hun schuld écht niet terug kunnen.