De gesubsidieerde rechtsbijstand aan on- en minvermogenden is een gevoelig thema binnen de coalitie van VVD en PvdA. De inmiddels afgetreden staatssecretaris Teeven mocht op die post niet verder bezuinigen, peperde een meerderheid in de Eerste Kamer hem in januari nog in.

Na dat ”njet” leek de rust in de wereld van de sociale rechtshulp te zijn teruggekeerd. Ook bij de stichting het Juridisch Loket, een landelijke stichting met dertig vestigingen voor laagdrempelig juridisch advies waar het ministerie jaarlijks zo’n 23 miljoen euro voor uittrekt. Het loket, dat in 2013 door ruim 524.000 cliënten werd geraadpleegd, staat bekend als de juridische EHBO-dienst van Nederland. Een voorbeeld: wie voor zijn gevoel alleen maar wat rondsnuffelde op de site van een webshop en opeens aan een prijzig contract blijkt vast te zitten, kan er terecht voor een voorbeeldbrief waarmee hij die overeenkomst zelf weer kan annuleren. Weg rechtszaak, weg advocaat, wiens hulp aan on- en minvermogenden door de overheid wordt betaald.

Door na-ijlende bezuinigingsmaatregelen van vorige kabinetten, reorganisaties en ontslagrondes lopen de wachttijden voor telefonische hulpvragen regelmatig op tot wel een halfuur. Bij de vestigingen van het Juridisch Loket in de grote steden vormt zich ’s ochtends vrijwel dagelijks een wachtrij van een tiental rechtszoekenden. In een reactie daarop kondigde bestuurder J. A. Waal van stichting het Juridisch Loket daarop onlangs aan de balies te sluiten voor de dagelijkse inloopspreekuren. Wie langs wil komen, moet eerst proberen zijn rechtsvraag telefonisch beantwoord te krijgen. Lukt dat niet, dan kan een bezoek aan de balie volgen dat volgens de huidige spelregels maximaal een uur mag duren en dus zo efficiënt mogelijk moet worden benut.

Geen probleem, liet Teevens opvolger, staatssecretaris Dijkhoff, de Kamer daarop weten. Hij zou samen met het loket monitoren of de stap geen onoverkomelijke barrières zou opwerpen, bijvoorbeeld voor migranten of analfabeten, maar had daar vooralsnog geen aanwijzingen voor. Bovendien, zo schreef Dijkhoff, ging hij niet over de bedrijfsvoering.

Dat mag zo zijn, oordeelde een door de SP aangevoerde Kamermeerderheid dinsdag, hij gaat wel degelijk over het stelsel voor gesubsidieerde rechtsbijstand, en dus moet hij ingrijpen. Voor de niet-zelfredzame rechtszoekende moet er zoiets als een spreekuur blijven bestaan.

Afzijdig

De PvdA, die zich in januari in de Senaat nog afzijdig hield, sloot zich dinsdag opzichtig bij dat standpunt aan. En dus moest Dijkhoff door de knieën. Hij gaat bij de stichting informeren of de balies toch open kunnen blijven, binnen het budget. Blijkt dat onhaalbaar, dan is niet uitgesloten dat hij nieuwe geldpotjes moet zoeken. Met het argument dat hij niet over de loketten gaat, komt hij bij de PvdA niet meer weg.