Premier Abbott van Australië kwam zondag met het voorstel om gezinnen waarvan de kinderen niet zijn ingeënt, kinderbijslag, vergoedingen voor kinderopvang en belastingvoordelen te ontzeggen. Volgens de Australische media zou dit jaarlijks kunnen gaan om 11.000 euro per kind. Het parlement moet het voorstel nog bespreken, maar nu al lijkt er brede steun voor.

Het voorstel van de regering past in een strijd sinds eind jaren tachtig om de vaccinatiegraad omhoog te krijgen. Sindsdien is deze taak heen en weer geschoven tussen de federale regering en de deelstaten.

De vaccinatiegraad ligt in Australië overigens vrij hoog in vergelijking met andere westerse landen, namelijk op 97 procent. Maar de afgelopen tien jaar is dit gedaald. Er zouden nu 39.000 niet-gevaccineerde kinderen zijn. Dat zijn er 24.000 meer dan in 2005. In Nederland ligt de vaccinatiegraad ook hoog (per gemeente tussen de 92 en 95 procent).

In het voorstel van premier Abbott blijft er één uitzonderingsgrond op basis waarvan bezwaarde ouders toch hun kinderbijslag kunnen houden. Zij moeten dan tot een religieuze groep behoren waarvan de leiding samenhangende bezwaren tegen inenten bij de regering heeft laten registreren, die ook nog eens door de regering zijn erkend. De minister van Sociale Zaken, Scott Morrison, zegt dat één groep in dit opzicht is erkend, maar hij wilde de naam daarvan niet noemen.

Verplichte vaccinatie ligt in de westerse wereld erg gevoelig, omdat ze strijdt met enkele hoekstenen van het (internationaal) recht. Daarbij gaat het om het recht op lichamelijke onaantastbaarheid. Daarnaast is er het recht van ouders om over kinderen te beslissen. En ten slotte ligt het recht op gewetensbezwaar in veel landen wettelijk vast.

Als een regering vaccinatie verplicht wil stellen, stuit dat direct op deze juridische bezwaren. Een voorstel tot vaccinatieplicht moet al deze bezwaren overwinnen. Strikt genomen stelt Australië nu ook geen vaccinatieplicht voor, maar maakt het sociale voorzieningen afhankelijk van inenting.

Door uitbraken van mazelen is er het afgelopen jaar in meer westerse landen gesproken over verplichte vaccinatie. Frankrijk –dat bekendstaat om zijn sterke staatsinmenging– komt er nog het dichtst bij. Onlangs stelde de grondwettelijke raad dat scholen alleen ingeënte kinderen mogen toelaten. In de Duitse deelstaat Berlijn bepaalde een rechter dat scholen zelf mogen beslissen niet-ingeënte kinderen te weigeren.

In de Verenigde Staten is enkele maanden geleden gesproken over een mogelijke verplichting, maar daar zijn nog steeds geen voorstellen toe gedaan.

Ook in Nederland keert de discussie over een verplichte inenting regelmatig terug. Tot nu toe is nog geen enkel kabinet verder gegaan dan een oproep aan de ouders. Het Australische voorstel lijkt daarmee tot nu toe het meest vergaande.