De partij is voortgekomen uit een fusie van de Anti-Revolutionaire Partij (ARP), de Christelijk-Historische Unie (CHU) en de Katholieke Volkspartij (KVP). De fusie kreeg haar beslag in oktober 1980, maar de drie partijen werkten al langer samen.

Zo deden ze aan de Tweede Kamerverkiezingen van 1977 al mee met één kandidatenlijst. Toen wonnen de christendemocraten 49 zetels. De verkiezingen van 1986 en 1989 onder leiderschap van Ruud Lubbers vormden een hoogtepunt. Beide keren haalde het CDA 54 zetels.

De christendemocraten hebben een lange geschiedenis van besturen. Van 1994 tot 2002 zat het CDA voor het eerst in de oppositie. Daarna volgden vier kabinetten-Balkenende en Rutte I waarin VVD en CDA samenwerkten met gedoogpartner PVV, een in het CDA omstreden keuze.

Sinds 2012 zit de partij weer in de oppositie, met dertien zetels. Na de bijna halvering van zetels in 2012 lijkt de partij onder Sybrand van Haersma Buma zich enigszins te herstellen. De partij voert in de Kamer oppositie op harde toon. De afgelopen drie verkiezingen voor gemeenten, Europees parlement en Provinciale Staten won de partij of bleef ze gelijk.

In Maarssen kiest de partij Ruth Peetoom opnieuw tot voorzitter. Zij is de enige kandidaat. Peetoom is sinds april 2011 voorzitter van het CDA. Zij werd toen door de leden verkozen uit zes kandidaten.