Samen met zijn vrouw gaf ds. 
Vermaat leiding aan diverse groepsreizen. Ook naar Israël. Daar leerde de hervormde emeritus predikant hoe Joden met rouw omgaan. En hij verwerkte er zijn eigen verdriet. „Joden hebben een intense rouwcultuur. Toen ons derde kindje een paar dagen na de geboorte overleed en wij later dat jaar naar Israël gingen, zagen mijn vrouw en ik hoe je het verdriet een plaats kunt geven in het dagelijks leven. In het Westen verstoppen wij ons verdriet het liefst. In het oude Israël scheurde je je kleren om aan te geven: ik ben verscheurd door verdriet. Nu nog zie je daar dat op begraafplaatsen tranenflesjes worden gebruikt. Denk aan Psalm 56: „Mijn tranen hebt Ge in Uw fles vergaard.”

Juist als je verdriet een plaats geeft in het gewone leven, kun je voor anderen tot zegen zijn. David zag dat. Hij wist het: de kinderen van Korach, die ook veel hebben meegemaakt, kunnen anderen leren zingen. De psalmen hebben daarom zo veel diepte. Ze hebben nog altijd mijn voorkeur, ook al zijn er inhoudsvolle andere liederen. Daarom ben ik ook al jaren betrokken bij allerlei zangdiensten met mooie koren en begaafde organisten.”

U heeft altijd veel gesproken over rouw en dood. Toch komt u niet zwaarmoedig over.

„De afgelopen vijftig jaar heb ik meer dan duizend mensen begraven. Verdrietige dingen, maar ik ben er niet depressief door geworden. Er waren mensen bij die de goede Herder hadden leren kennen. We hadden gouden gesprekken, die uitzicht gaven op Pasen. We scheppen moed uit hun behoudenis. En we hopen op de vrede die God belooft aan eenieder die in Hem geborgen is.”

Ds. Vermaat werkt twee dagen per week in de hervormde gemeente De Rank, in Arnhem (Elden). „Ik mag er na zeven jaar meemaken dat de gemeente weer gaat opbloeien en werk er met veel vreugde.”

In Veenendaal leidt hij al jaren een zogeheten Marakring rond het thema rouwverwerking. „Daar gaat het Woord van God open. En er gaan harten van mensen open, die op die manier ook voor elkaar tot een steun worden. Het spreken over dit onderwerp maakt van alles los bij mensen; het geeft hun ook nieuwe in­zichten.”

U bent na uw emeritaat in 2004 volop actief gebleven.

„Ik doe mijn werk nog altijd met vreugde. Sinds vijf jaar gaan mijn vrouw en ik drie maanden per jaar naar Spanje, om er leiding te geven aan de Nederlandse Interkerkelijke Gemeente in Benidorm, waar ook ds. W. Chr. Hovius veel voor heeft gedaan. Laatst waren we er van december tot maart. In deze periode varieert het aantal kerkgangers van 150 tot 350. We geven daar leiding aan allerlei gemeentewerk. Ik hoop dat we dit nog een poosje mogen blijven doen. Want het is prachtig om voor zo’n veel­kleurige gemeente de goede Herder te mogen aanprijzen.

Verder geef ik regelmatig her en der lezingen, over onderwerpen als ”Leren wandelen op de rouwweg”, ”Met de apostelen op pad”, ”Gisteren was ik jong”. En ik preek ook iedere zondag nog met veel vreugde.”

Voor jongere collega’s in volle dienst vindt de hervormde emeritus predikant „het niet gemakkelijk tegenwoordig. Mensen gaan zo gemakkelijk van de ene kerk of groep naar de andere. Er is weinig kerkelijk besef, en dat is voor een evenwichtige opbouw van de gemeente niet goed. Vroeger waren kerkgang en trouw veel vanzelfsprekender.”

Kan een predikant dat kerkelijk besef weer aanwakkeren?

„Ik denk dat dat niet gaat. Het enige wat je als predikant kunt –en ook moet– doen, is Gods Woord betrekken op déze tijd. Niet te afstandelijk spreken over de Bijbel. Neem de geschiedenis van Mozes. Hij had huwelijks­problemen, lees het maar na in Exodus 4. Later zie je ook dat Zippora weer bij hem terugkomt.

Hoeveel mensen met huwelijksproblemen zijn er niet in deze tijd? Hoeveel gezinnen hebben het niet moeilijk? En toch zijn liefde en trouw de basis voor huwe­lijk en gezin. Zo is het Woord van God heel concreet, ook voor vandaag.

Vaak zit het geloof een voet te hoog, zoals de mensen vroeger zeiden. Geloven is een zaak van je hoofd, maar vooral van je hart. Liefde en trouw zijn Gods ver­sierselen, die Hem eren.”

Gaandeweg komen er tijdens het gesprek nog meer neven­functies van ds. Vermaat boven tafel. Zo was hij ruim 25 jaar voorzitter van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). En hij is bestuurslid van het Zendings-Diaconessenhuis Bethanië in Amerongen. Hij deed het werk naast zijn ambtelijke taken in de gemeenten van Ooltgensplaat, Vlaardingen, Veenendaal, Maassluis en Scheveningen. Jarenlang was hij verbonden aan het EO-programma ”Nederland zingt” en maakte zangreizen mee.

Het echtpaar Vermaat wil aan het einde van het gesprek nog wel even kwijt dat het pastorieleven van hun kinderen meer gevergd heeft dan het vroeger vermoedde. „Ze werden in het westen op school weleens met de nek aangekeken, omdat wij te rechts waren in de ogen van anderen. Ook al probeerden we aan tafel niet al te veel over de zorgen in de gemeente te spreken, ze kregen toch meer mee dan je denkt. Gelukkig zijn ze nog allemaal kerkelijk betrokken.”

Jubileum ds. P. Vermaat

Ds. P. Vermaat stond op 28 maart vijftig jaar in het ambt. Pancras Vermaat werd geboren op 
17 augustus 1939 in Barendrecht. Hij studeerde theologie in Utrecht en werd in 1965 hervormd predikant te Ooltgensplaat. Daarna stond hij in Vlaardingen (1969), Veenendaal (1978), Maassluis (1986) en Scheveningen (1997). Ds. Vermaat ging in 2004 met emeritaat. Hij was dertig jaar bestuurslid –waarvan 25 jaar voorzitter– van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), voorheen de Gereformeerde Sociale Academie. Zijn laatste boek (2013) heet ”Voorbereiding voor de laatste reis”. Het echtpaar Vermaat heeft zes kinderen en dertien kleinkinderen.

Zie ook:

Ds. P. Vermaat : Koninklijk onderscheiden (De Waarheidsvriend, 10-05-2007)

Ds. P. Vermaat 40 jaar predikant (Reformatorisch Dagblad, 26-03-2005)

Ds. P. Vermaat neemt afscheid van Scheveningen (De Waarheidsvriend, 22-01-2004)

De vraag of mannen mogen huilen : Rouwpastor ds. P. Vermaat, bij zijn emeritaat: Predikantschap vraagt persoonlijke offers (Reformatorisch Dagblad, 21-01-2004)

Bevestiging en intrede ds. P. Vermaat te Scheveningen (De Waarheidsvriend, 20-03-1997)

Afscheid ds. P. Vermaat van Maassluis (De Waarheidsvriend, 06-03-1997)

Bevestiging en intrede van ds. P. Vermaat te Maassluis (De Waarheidsvriend, 23-01-1986)

Ds. Vermaat neemt afscheid van Hervormd Veenendaal (De Waarheidsvriend, 16-01-1986)

Bevestiging en intrede ds. P. Vermaat te Veenendaal (De Waarheidsvriend, 31-08-1978)

Afscheidsdienst ds. P. Vermaat te Vlaardingen (De Waarheidsvriend, 24-08-1978)

Bevestiging en intrede ds. P. Vermaat in Vlaardingen (De Waarheidsvriend, 28-08-1969)

Ds. P. Vermaat nam afscheid van Ooltgensplaat (De Waarheidsvriend, 21-08-1969)

Bevestiging en intrede cand. Vermaat te Ooltgensplaat (De Waarheidsvriend, 01-04-1965)