Shalom verwacht dat „de komende dagen” in Jeruzalem een besluit zal vallen of Israël deelneemt of wegblijft. Israël meent dat het hof over deze politieke kwestie helemaal geen uitspraak zou moeten doen.

Op 23 februari is voor het hof in het Vredespaleis in Den Haag de eerste zitting in de zaak. De VN hebben de instantie gevraagd de bouw van de afscheiding juridisch te belichten. Arabische landen en de Palestijnen rekenen op een veroordeling van deze ”muur van apartheid”. Het hof hoopt relatief snel een advies over de kwestie te kunnen uitbrengen.

Partijen kunnen op verschillende wijzen hun standpunt aan het gerechtshof kenbaar maken. Zo zijn er meer dan veertig lidstaten van de VN die iets over de muur wilden zeggen en dit reeds schriftelijk hebben gedaan. Ook Israël heeft zo al schriftelijk deelgenomen aan de procedures.

Het is niet noodzakelijk een afgezant voor de rechters in het Vredespaleis het standpunt mondeling te laten toelichten of naar voren te laten brengen. Partijen die dat straks wel willen doen, moeten dat voor zaterdag duidelijk hebben gemaakt. De schriftelijke uiteenzettingen moesten voor 30 januari zijn ingediend.

Een uitspraak van het hof is niet juridisch bindend, maar zal waarschijnlijk wel een belangrijke rol vervullen in het politieke debat over de kwestie. Algemeen wordt verwacht dat de klacht van de Palestijnse Autoriteit dat Israël met de bouw van de muur in strijd handelt met het internationale recht, gegrond zal worden verklaard.

In de stukkenwisseling over de veiligheidsmuur stellen de Palestijnen dat de bouw van de muur neerkomt op de annexatie van bezet gebied. Israël stelt dat het veiligheidshek alleen wordt gebouwd om Palestijnse terroristen het land uit te houden en weer kan worden afgebroken als er een vredesakkoord wordt gesloten en als de dreiging van aanslagen niet meer bestaat. Israël stelt ook dat het Hof geen jurisdictie heeft in de zaak, maar werkt wel mee aan het onderzoek.

Het noordelijk deel van de veiligheidsconstructie, ongeveer 140 kilometer, is al af. Aan de bouw van het zuidelijke deel, dat ongeveer 360 kilometer lang moet worden, wordt op korte termijn begonnen. Volgens een onlangs verschenen VN-rapport worden bijna 700.000 Palestijnen door het zuidelijke deel van de veiligheidsmuur ingesloten in moeilijk toegankelijke enclaves of afgesloten van hun werk, school of landbouwgronden.

De Palestijnen brengen naar verluidt in het Vredespaleis prominente juristen in stelling, met name de in zijn vakgebied gerenommeerde Australiër James Crawford, ex-directeur van het Lauterpacht Onderzoekscentrum voor Internationaal Recht van de Universiteit van Cambridge. De huidige directeur van dat instituut is een hoogleraar uit Oxford, Daniel Bethlehem. Die is volgens de krant The Jerusalem Post raadsman voor Israël in deze zaak.

Volgens waarnemers heeft de Israëlische regering niet de illusie dat het hof mild zal oordelen over de afscheidingen die op illegaal bezet gebied staan. Deelname door Israël lijkt wat dat betreft vrijwel zinloos. Maar als het land wegblijft, zouden zijn tegenstanders dat kunnen uitleggen als een erkenning van datgene wat in het Vredespaleis tegen de Israëli’s wordt aangevoerd.