De Statenverkiezingen gaan voor een belangrijk deel bepalen in hoeverre het kabinet door kan met zijn plannen. De coalitie van VVD en PvdA heeft al vanaf het aantreden geen meerderheid in de Senaat, maar wist al snel in onderhandelingen steun te verwerven van de oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP. Die werden tot ‘bevriende oppositie’ gedoopt en kregen uiteraard het een en ander terug voor hun steun.

Maar het lijkt er sterk op dat het kabinet niet genoeg heeft aan drie vrienden. De vijf partijen samen komen in de peilingen niet op een meerderheid. Dat betekent dat nog meer partijen nodig zijn om wetsvoorstellen door de Senaat te loodsen. Het CDA heeft al aangekondigd niet te willen ‘gedogen’. Wel staat de partij open voor goede wetsvoorstellen.

Vooral premier en VVD-leider Mark Rutte viel CDA-leider Sybrand Buma de afgelopen tijd aan op diens opstelling. Het CDA zou geen verantwoordelijkheid nemen en een stem op het CDA is een verloren stem, zei Rutte in het laatste verkiezingsdebat, dinsdagavond bij de NOS.

Rutte probeerde in dat debat de stembusgang van woensdag terug te brengen tot een tweestrijd tussen zijn VVD en het CDA. Die partijen gaan volgens meerdere peilingen woensdag samen met de PVV van Geert Wilders uitmaken wie de grootste wordt. Ze worden op de voet gevolgd door D66 en SP. De PvdA gaat woensdag naar verwachting het grootste verlies lijden. De partij van Diederik Samsom gaat mogelijk halveren.

Samsom heeft steeds gezegd bij een slechte uitslag niet te zullen aftreden. Hij en Rutte willen hun kabinet laten doorregeren tot de volgende Tweede Kamerverkiezingen, die gepland staan voor maart 2017. Of dat lukt, hangt wellicht voor een belangrijk deel af van de uitslag van woensdag.