Tot op heden heeft de EU slechts één lid met een orthodoxe landskerk: de Grieks-Orthodoxe, met 9,7 miljoen leden. In de andere veertien EU-landen wonen rond de 2,4 miljoen orthodoxen. De ongeveer 1,2 miljoen orthodoxen in Duitsland zijn lid van dertien verschillende Oost-Europese kerken.

Overigens laten de cijfers zien dat de verwachting van Alfeev voor wat betreft de landen die dit jaar toetreden moet worden gerelativeerd. Per 1 mei treden tien landen toe tot de EU. Daarvan is Cyprus orthodox; in Polen, Estland, Letland, Litouwen en Slowakije wonen alleen orthodoxe minderheden. Polen, met bijna 40 miljoen inwoners, is voor 90 procent rooms-katholiek; slechts 1,4 procent is orthodox. Van de ongeveer 1 miljoen inwoners van Letland is slechts 15 procent orthodox. Voor Litouwen geldt hetzelfde: van de nog geen miljoen inwoners is 80 procent rooms-katholiek.

De verwachting van Alfeev gaat eerder op voor de landen Bulgarije, met 6,8 miljoen orthodoxen, en Roemenië, met 18,9 miljoen. Deze landen hopen echter pas in 2007 toe te treden.

Deze toename zal een grotere invloed van de orthodoxen op de vorming van Europa en in het bijzonder op de Europese wetgeving tot gevolg hebben, stelt Alfeev in het vakblad ”Orthodoxie actueel”. Orthodoxen zullen zich vooral inspannen om de zelfstandigheid van het kerkelijke leven te waarborgen, ook als dit niet met de liberale normen van het Westen overeenkomt. Zo mogen er, aldus Alfeev, geen sancties worden getroffen als de kerken vrouwen niet tot het priesterambt toelaten. En wie het homohuwelijk als zonde betitelt, mag niet van discriminatie worden beschuldigd.

Hoe reëel die zorg over de eigen vrijheid is, bleek afgelopen maand nog, toen het Europees Parlement Griekenland vroeg vrouwen toegang te verschaffen tot de halfautonome monnikenrepubliek Athos. Het verbod daarop bestaat al meer dan 1000 jaar. Volgens het EP gaat het echter in tegen de gelijkheid van beide geslachten en tegen de EU-wetten, die een vrij verkeer van personen in het EU-territorium garanderen.

Maken de orthodoxe kerken zich zorgen over hun vrijheid, de EU is nog niet tevreden over de mate van godsdienstvrijheid in de (toekomstig) toetredende landen. In december bleek uit een rapport van Jubilee Campaign Nederland dat de godsdienstvrijheid in kandidaat-lidstaten nog veel te wensen overlaat. Bijna alle landen voldoen op dit punt niet aan de internationale afspraken. Zo nam Bulgarije een wet aan die de Bulgaars-Orthodoxe Kerk een voorkeurspositie geeft.