FrieslandCampina is geen beursgenoteerde onderneming maar een coöperatie die tot doel heeft voor de 19.000 leden-melkveehouders een hoge melkprijs uit de markt te halen. Daardoor staan de financiële resultaten in een wat ander daglicht, hoewel ook een coöperatieve onderneming winst moet maken om te kunnen blijven investeren.

Winst heeft de zuivelreus, die pakweg 80 procent van de Nederlandse boerderijmelk verwerkt, vorig jaar wel gemaakt: 303 miljoen euro, bijna twee keer zo veel als in 2013, zo bleek gisteren tijdens de presentatie van de jaarcijfers. Maar die vergelijking is versluierd door eenmalige posten en valuta-effecten. Als je die eruit haalt, is de winst met 13 procent teruggelopen, benadrukte scheidend topman Cees ’t Hart.

Het was dan ook een lastig jaar. Rusland wilde in reactie op de westerse sancties vanaf augustus geen Europese voedingsmiddelen meer importeren. Daardoor viel de lucratieve kaasexport naar dat land weg. Bovendien nam de druk op de zuivelprijzen in West-Europa toe, er moesten immers vervangende markten worden aangeboord. In totaal was de invloed van de boycot op het bedrijfsresultaat van FrieslandCampina 80 miljoen euro negatief.

Ook valuta-effecten zaten tegen. De Russische roebel, de Nigeriaanse naira en de Indonesische roepia devalueerden tegenover de euro. Ingevoerde zuivelproducten in de lokale supermarkten werden daardoor duurder. Vooral Indonesische consumenten lieten de producten van FrieslandCampina links liggen.

Verder eiste politieke onrust zijn tol: de oorlogen in het Midden-Oosten, de protesten in Hongkong en de aanslagen van terreurgroep Boko Haram in Nigeria pakten negatief uit voor de omzet van het Nederlandse zuivelbedrijf.

Maar er waren vorig jaar ook lichtpuntjes. De verkoop van kindervoeding van het merk Friso in China nam bijvoorbeeld fors toe. De Chinese markt voor zuivelproducten groeit sowieso sterk. FrieslandCampina startte er in 2009 met een omzet van 150 miljoen euro. Dit jaar wordt de 1 miljard doorbroken, zei ’t Hart. „Dat tempo heeft ons verrast, zoiets voorspel je niet.”

De jaaromzet van het concern was met 11,3 miljard euro vorig jaar even hoog als in 2013. De hoeveelheid verwerkte melk van de Nederlandse leden steeg van 9,3 naar 9,5 miljard kilogram. FrieslandCampina wist genoeg waarde uit zijn activiteiten te halen om de boerenmelkprijs, ondanks die toename, op niveau te houden. De melkprijs kwam, inclusief toeslagen en ledenobligaties, uit op 42,70 euro per 100 kilogram. Dat is nauwelijks lager dan het record van 42,90 euro uit 2013. Het laatste restje, de zogeheten prestatietoeslag, bedraagt 1,45 euro per 100 kilo melk en wordt in mei uitbetaald. In totaal betaalt het concern over 2014 een recordbedrag van 4,1 miljard euro aan melkgeld uit.

Op 1 april komt er na 31 jaar een einde aan de Europese melkquotering. FrieslandCampina verwacht dat zijn leden dit jaar 3 procent meer melk zullen aanvoeren. Ook de jaren daarna zal de productie licht groeien. Het concern heeft zijn verwerkingscapaciteit de afgelopen jaren al fors uitgebreid en steekt ook dit jaar weer 600 miljoen euro in de modernisering van zijn fabrieken. Wat de veranderingen betekenen voor de melkprijs, die eind vorig jaar fors daalde, is afwachten.

Rabo: Werken aan kostprijs

De goede concurrentiepositie van de Nederlandse melkveehouderij van vandaag biedt geen garantie voor succes over tien jaar, waarschuwt de Rabobank in een gisteren verschenen rapport. Meer dan voorheen zal de sector moeten proberen de kostprijs van de melk omlaag te brengen om schommelingen in de melkprijs het hoofd te bieden. Die zullen af en toe „extreem” zijn. In de aanloop naar de afschaffing van de Europese melkquotering op 1 april is de melkproductie vooral in Noordwest-Europa fors toegenomen. Die uitbreiding loopt daar nu al tegen haar grenzen aan: de beschikbare grond is nagenoeg benut. Positief is dat de vraag naar zuivelproducten wereldwijd blijft toenemen.