„Als je jongeren van die leeftijd vraagt wat voor hen belangrijk is in het leven, komen toch de antwoorden van huisje-boompje-beestje”, reageert drs. E. J. van Dijk, directeur van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort. „Het verlangen naar een gezin en verbondenheid is er beslist.”

Andere factoren staan dat echter in de weg. „Onder de hoger opgeleiden is er ook de drang naar carrière en het jezelf waarmaken. De documentaire ”De BV Ik” laat dat bijvoorbeeld heel duidelijk zien. Jongeren denken dat ze moeten scoren, vergelijken zich voortdurend met leeftijds­genoten en zijn heel veel bezig met zelfontplooiing. Voor velen van hen is het leven een wedstrijd. Daardoor komen de primaire waarden van gezin en geloof in het gedrang.”

Een andere trend is volgens Van Dijk dat jongvolwassenen gekenmerkt worden door ironie. „Die levenshouding functioneert als een schild: als je je niet te veel engageert met wat zich in dit leven voordoet, kan het je ook niet raken. Zo van: als je blijft hangen in de narigheden van deze wereld, gaat het natuurlijk niet goed. Twintigers analyseren niet; zij willen zich amuseren. Een serieus commitment aan een ideaal wordt weinig gevonden en dat leidt tot een defaitistische levenshouding.”

Dat er later dan vroeger vastigheid in het leven van jongeren ontstaat, komt volgens de EH-directeur ook doordat het leven zo veel mogelijkheden biedt dat velen door de bomen het bos niet meer zien. „Zij worden ingevuld door de mogelijkheden die dagelijks via hun beeldschermen aan hen opgedrongen worden en van regie over hun leven is bij velen geen sprake, al helemaal niet als het gaat om de lange termijn.”

De meeste reformatorische jongeren stellen hun keuzes niet uit, stelt dr. W. Fieret, tot voor kort lector identiteit aan het Hoornbeeck College, op grond van het onderzoek dat zijn lectoraat deed. „Met name de mbo’ers hebben hun beroepskeuze helder voor ogen, met hun vriend of vriendin willen ze graag een gezin stichten en bovendien geeft de grote meerderheid aan naar een kerk te zullen blijven gaan. Dat is overigens niet altijd de kerk van hun ouders.

Als je doorvraagt naar het waarom van de keuzes, blijkt dat ze vastigheid willen. Een baan, een huwelijk en het behoren bij een kerkelijke gemeente vormen het patroon dat ze kennen van hun ouders en grootouders. Ik vind dat positief. Jongeren willen binding en vinden die in de drie belangrijke gebieden waarop ze keuzes maken, namelijk baan, partner, kerk. In dat opzicht zijn onze jongeren traditioneel.”

Het CBS noemt de minder gunstige arbeidsmarkt als een van de oorzaken waarom jongeren langer studeren. Dat het moeilijker is een vaste baan te vinden, is soms een reden om gezinsvorming uit te stellen.