VVD, CDA en PVV gaven aan dat zij het initiatiefwetsvoorstel niet zullen steunen.

Het initiatief van GroenLinks werd ingediend in 2002 door toenmalig GroenLinks-leider Femke Halsema en wordt nu voortgezet door haar collega Liesbeth van Tongeren. Omdat het om een wijziging van de Grondwet gaat, moet het twee keer door beide Kamers.

Het voorstel werd in 2004 aangenomen in de Tweede Kamer en daarna - nipt - door de Eerste Kamer in 2008. De tweede lezing moet met tweederdemeerderheid door beide Kamers worden aangenomen. Dat gaat niet lukken, omdat de tegenstanders samen 65 zetels hebben in de Tweede Kamer.

De VVD kreeg felle kritiek op het intrekken van de steun. De grootste regeringspartij was in 2004 nog voorstander, maar nu niet meer. De liberalen vinden dat de beide Kamers wetten al bekijken op strijdigheid met de Grondwet. „En dat gebeurt met een democratische grondslag en in alle openheid. Toetsing door rechters is overbodig”, aldus VVD-Tweede Kamerlid Joost Taverne. PvdA-Kamerlid Manon Fokke noemde het nieuwe standpunt van coalitiegenoot VVD „onbegrijpelijk” en „een ontzettende gemiste kans”.

Ook het CDA ziet de meerwaarde niet, maar was altijd al tegen het initiatief. De PVV, die bij de eerste lezing nog niet vertegenwoordigd was in beide Kamers, is ook tegen. De PVV vindt het geen goed idee dat niet-gekozen rechters veel meer macht krijgen en op die manier het beleid gaan bepalen.

PvdA, D66, GroenLinks, ChristenUnie en de SP waren zeer teleurgesteld over de draai van de VVD. De voorstanders zien een constitutionele toetsing als een aanvulling op de democratie en niet als een uitholling. Veel andere landen hebben al zo’n toetsing. Ook wijzen ze erop dat het parlement nu de wetten toetst die het zelf heeft gemaakt wat erop neer komt dat „de slager zijn eigen vlees keurt”.