Het toestel van Malaysia Airlines vertrok kort na middernacht vanaf de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur, om zes uur later te landen in de Chinese hoofdstad Peking. Maar na 40 minuten verdween het contact met het vliegtuig. Vanaf dat moment weet niemand waar het toestel met 239 mensen aan boord is gebleven. Vermoedelijk maakte het rechtsomkeert en stortte het na uren vliegen in een afgelegen gedeelte van de Indische Oceaan.

Dat het toestel mogelijk uren is doorgevlogen zonder dat het door iemand te volgen was, heeft sindsdien geleid tot overleg en voorstellen. Begin dit jaar overlegden in het Canadese Montreal de leden van de Internationale Organisatie voor de Burgerluchtvaart (ICAO). Daar werd voorgesteld om vliegtuigen elke vijftien minuten via een satellietverbinding te volgen. Vanaf uiterlijk november 2016 zouden alle lidstaten daaraan moeten voldoen.

„Dat plan is kansrijk, want het systeem is er en veel maatschappijen gebruiken het ook al. Via een satelliet sturen vliegtuigen gegevens zoals locatie, maar ook brandstofgebruik naar een thuisbasis”, legt luchtvaartdeskundige Benno Baksteen uit. „Dankzij zo’n systeem kan je nauwkeuriger zoeken als het fout gaat.”

Maar het probleem is dat de bemanning zo’n systeem kan uitzetten. „Alles wijst er naar mijn mening op dat dat in dit geval is gebeurd”, zegt Baksteen. „Je zou dus kunnen eisen dat het systeem niet uitgezet kan worden, maar dan is er een risico op kortsluiting. En die kans is veel groter.”

In geval van kortsluiting moet de bemanning systemen kunnen uitschakelen om de elektronische brand in te dammen. Kortsluiting in vliegtuigen is in de loop der tijd regelmatig voorgekomen. Een incident waarbij moedwillig alle communicatie- en volgsystemen werden uitgezet is misschien één keer gebeurd, namelijk op vlucht MH370. „Je kan geen risicovrije samenleving creëren, maar wel zo goed mogelijk de risico’s afdekken. Maar het systeem moet uit kunnen”, besluit Baksteen.